Ο Αριστοτέλης για τους δούλους

Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε τη στάση του αρχαίου ελληνικού πνεύματος απέναντι στη δουλεία. Στην περίπτωση αυτή θα πάρουμε τον Αριστοτέλη σαν τον εκφραστή της αρχαίας ελληνικής σκέψης. Ας δούμε, λοιπόν, τι θέση παίρνει ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος απέναντι στη δουλεία. Στο έργο του «Πολιτικά» (Α 1253 b30 - 1254 α5) γράφει:

«Αφού λοιπόν το να αποκτήσει κανείς κάτι είναι μέρος από τα αναγκαία πράγματα του σπιτιού, γι’ αυτό και η τέχνη να το αποκτήσει είναι μέρος της οικιακής οικονομίας (γιατί χωρίς απαραίτητα μέσα ) για τη ζωή δεν μπορεί κανείς ούτε να ευτυχήσει ούτε να ζήσει απλά» και καθώς για ορισμένες τέχνες είναι απαραίτητο να χρησιμοποιήσει κανείς κατάλληλα εργαλεία, έτσι είναι ανάγκη και για την οικιακή οικονομία να υπάρχουν τα κατάλληλα όργανα για να ολοκληρωθεί το έργο. Και από τα όργανα αυτά, άλλα είναι άψυχα και άλλα έμψυχα, όπως π.χ. για τον καπετάνιο του πλοίου το πηδάλιο είναι άψυχο όργανο, ενώ ο πρωρέας[1] είναι το έμψυχο όργανο. Γιατί ο άνθρωπος που προσφέρει τις υπηρεσίες του είναι είδος εργαλείου στην τεχνική. Έτσι, λοιπόν, και στην τέχνη της οικιακής οικονομίας το κτήμα (δηλαδή ένα οποιοδήποτε υλικό μέσο) είναι όργανο για να ζήσει κανείς, και τα υλικά αγαθά (δηλαδή ο πλούτος) δεν είναι τίποτε άλλο από πολλά τέτοια όργανα, και ο δούλος είναι ένα ζωντανό κτήμα. Με τη διαφορά, ότι ο κάθε υπηρέτης είναι πιο σπουδαίος από τα άψυχα όργανα. Γιατί, αν κάθε όργανο είχε την ικανότητα να αποτελειώνει την ορισμένη του δουλειά, είτε ύστερα από διαταγή που του δίνεται, είτε από κάποια δική του αυθόρμητη διάθεση, όπως λένε ότι γινόταν με τα ανδρείκελα του Δαίδαλου ή τους τρίποδες του Ήφαιστου, για τους οποίους λέει ο Όμηρος ότι έκαναν αυτόματα τις δουλειές τους στο εργαστήρι του θεού, και έτσι, με τον ίδιο τρόπο, αν είχαν και οι σαΐτες στα υφαντήρια την ιδιότητα να υφαίνουν μόνες τους, και τα πλήκτρα να παίζουν μόνα τους την κιθάρα, τότε οι αρχιτεχνίτες δεν θα χρειάζονταν εργάτες ούτε και τα αφεντικά θα χρειάζονταν δούλους...».
Βλέπουμε εδώ, ότι ο Αριστοτέλης αντικρύζει τη ζωή ιεραρχημένη σε μια νομοτέλεια μηχανική με στόχο ένα έργο. Δεν εξετάζει τον παράγοντα «άνθρωπο» με ψυχικά και ηθικά προβλήματα. Ωστόσο, όμως, προφητεύει, με τον τρόπο του, ότι η δουλεία θα μπορούσε να καταργηθεί, αν η τεχνική έφτανε στην τελειότητα εκείνη που είχε επινοήσει η μυθική φαντασία των Ελλήνων με τα εργαλεία του Δαίδαλου[2] και τους τρίποδες του Ήφαιστου.[3] Η σκέψη αυτή του Αριστοτέλη είναι ολότελα θεωρητική και γίνεται με καθαρά αντικειμενική αιτιολογία της κατάστασης, που παρουσίαζε η κοινωνική σύνθεση της εποχής του μέσα σε μια οργανωμένη πολιτεία. Για την ηθική, όμως, αιτιολόγηση της δουλείας γράφει στην αρχή των «Πολιτικών» (1254 b5 κ.ε.):
«...η ψυχή εξουσιάζει το σώμα, όπως ένας δεσπότης το δούλο, και ο νους ασκεί εξουσία που μοιάζει σαν εξουσία πολιτικού... Αναγκαστικά, ο κανόνας αυτός ισχύει και για τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Όσοι λοιπόν διαφέρουν από τους άλλους, όπως η ψυχή από το σώμα, και ο άνθρωπος από το θηρίο... αυτοί είναι από τη φύση τους δούλοι, για τους οποίους είναι καλύτερο να υποτάσσονται... Γιατί δούλος είναι από την ίδια του τη φύση εκείνος που μπορεί να βρίσκεται κάτω από την εξουσία ενός άλλου, γι’ αυτό και είναι κτήμα του άλλου. Και τέτοιος είναι όποιος έχει τόσο μόνο λογικό, όσο αρκεί για να αισθάνεται, αλλά να μη μπορεί να έχει ολοκληρωμένο το λογικό του. Αλήθεια, τα άλλα ζώα προσφέρουν υπηρεσίες όχι από συνειδητή ενέργεια του λογικού τους, αλλά από υποταγή παθητική. Γι’ αυτό και η διαφορά στη χρησιμότητά τους (ανάμεσα σ’ αυτά και τους δούλους) δεν διαφέρει πολύ, γιατί η βοήθεια για την απόκτηση των αγαθών της ζωής προσφέρεται εξίσου και από τα ήρεμα ζώα και από τους δούλους. Και η φύση θέλει να κάνει τα σώματα των δούλων και των ελεύθερων διαφορετικά, έτσι ώστε, των δούλων να είναι δυνατά και κατάλληλα για βαριές δουλειές και των ελεύθερων να είναι όρθια και άχρηστα για δουλικές εργασίες, χρήσιμα όμως για τον πολιτικό βίο... Συμβαίνει όμως πολλές φορές και το αντίθετο: Δηλαδή, οι δούλοι να έχουν σώματα ελεύθερων ανθρώπων και οι ελεύθεροι να έχουν δουλικές ψυχές. Μα το βέβαιο είναι ότι, αν κάποιοι άνθρωποι διαφέρουν από τους άλλους, όσο διαφέρουν μόνο στη σωματική διάπλαση τα αγάλματα των θεών από τους ανθρώπους, τότε όλοι αυτοί θα δέχονταν πρόθυμα να θεωρούν τους άλλους που υστερούν ικανούς να είναι είναι δούλοι τους. Κι αν αυτό αληθεύει για το σώμα, είναι πολύ πιο σωστό να αληθεύει εφαρμοζόμενο στην ψυχή. Μα δεν είναι το ίδιο εύκολο να διακρίνει κανείς της ψυχής την ομορφιά, όπως διακρίνει την ομορφιά του κορμιού. Συμπεραίνουμε, λοιπόν, ότι είναι ολοφάνερο, πως άλλοι άνθρωποι είναι από τη φύση τους ελεύθεροι και άλλοι δούλοι. Και γι’ αυτούς τους τελευταίους το δίκαιο και το συμφέρον τους είναι να παραμένουν δούλοι».

Εκείνο που μας κάνει εντύπωση εδώ, είναι ο πολύ αφελής τρόπος με τον οποίον προεξοφλεί ο αρχαίος φιλόσοφος τις βαθύτερες ψιχικές ανάγκες του δούλου, σαν να ήταν ανύπαρκτες για έναν δούλο, κι αυτός ο δούλος κάτι λιγότερο από άνθρωπος. Βέβαια, ψυχική καλλιέργεια, όπως την ξέρουμε σήμερα, με τη συνδρομή της θρησκείας, δεν μπορούσαμε να περιμένουμε στην εποχή εκείνη.
Μόνον όσοι είχαν διανοητική δύναμη και μπορούσαν να βάλλουν τάξη στη ζωή τους, ανακάλυπταν τη σημασία της δικαιοσύνης και της εντιμότητας στις σχέσεις τους με τους άλλους ανθρώπους, ώστε να φτάσουν στη διάπλαση ηθικού χαρακτήρα, ολοκληρώνοντας την προσωπικότητά τους με δική τους ευθύνη. Και όσοι είχαν καλλιεργηθεί έτσι, είχαν φτάσει, ύστερα από τη θεοποίηση κάθε μεμονωμένης αρετής, στην αντίληψη ότι πάνω από όλα κυριαρχεί μια δύναμη υπερκόσμια και θαυμαστή, που κυβερνά το σύμπαν και τον άνθρωπο.
Όλα αυτά, όμως, ήταν μια σωστή κατεύθυνση ενός φωτισμένου μυαλού, που μπορούσε, διαθέτοντας ευσέβεια, να φτάσει μέχρι το σκαλοπάτι του ουρανού. Από εκεί και πέρα, όμως, ο μύθος και η φιλοσοφία περιπλέκουν τα πράγματα, ώστε να μένει άγνωστος ο τρόπος της ηθικής λύτρωσης. Κάθε θρησκευτική προσπάθεια και κάθε φιλοσοφικός ακροβατισμός έμοιαζαν με τη λαχτάρα που νιώθει κανείς, όταν χάνει κάτι ακριβό μέσα από τα χέρια του.
Η μόνη λύτρωση που καταλάβαιναν οι αρχαίοι Έλληνες ήταν εκείνη που ένιωθαν μέσα στο θέατρο. Ήταν μια αιχμή αυτογνωσίας, που όμως ύστερα από κάθε παράσταση τους άφηνε αβοήθητους. Με τα δεδομένα αυά, καταλαβαίνει κανείς τι μπορούσε να περιμένει από έναν δούλο της εποχής εκείνης.
Γι’ αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο να δεχτούμε σαν μια αντικειμενική διαπίστωση ότι η δουλεία που μεταδιδόταν κληρονομικά, είχε τόσο εξαθλιώσει την ανθρώπινη προσωπικότητα, ώστε να διαπλάθει ανθρώπους που διέφεραν από τα ζώα (όπως λέει ο Αριστοτέλης), μόνο στο ότι οι ενέργειές τους ήταν συνειδητές και όχι παθητικά μηχανικές, όπως των ζώων.
Αλλά και πάλι, αυτό δεν ήταν απόλυτο και δεν είχε εφαρμογή στην τύχη όλων των δούλων. Το παραδέχεται και ο ίδιος ο Αριστοτέλης, όταν γράφει: «Συμβαίνει όμως πολλές φορές και το αντίθετο: Δηλαδή, οι δούλοι να έχουν σώματα ελεύθερων ανθρώπων και οι ελεύθεροι να έχουν δουλικές ψυχές».
Το ότι έγιναν επανειλημμένα επαναστάσεις των δούλων, για να ελευθερωθούν από το καθεστώς που τους υποβίβαζε σαν ανθρώπους, είναι μια ιστορική απόδειξη που διαψεύδει το δόγμα του Αριστοτέλη, ότι δηλαδή υπάρχουν άνθρωποι «φύσει δούλοι». Εκτός αν στην έκφραση του Αριστοτέλη δώσουμε διαφορετική ερμηνεία: Αν, δηλαδή, γενικεύοντας το «φύσει δούλοι» θεωρήσουμε τους ανθρώπους που δεν έχουν αρκετή πρωτοβουλία στη ζωή, και βρίσκουν κάποιον να προσκολληθούν στον κύκλο της δραστηριότητάς του, όντας πρόθυμοι να λένε και να πιστεύουν ό,τι κι αυτός, φτάνει έτσι να έχουν λύσει κάθε πρόβλημα της ζωής τους. Και φυσικά τέτοιοι άνθρωποι υπάρχουν και σήμερα και ίσως θα υπάρχουν πάντα. Αλλά δεν είναι δούλοι.
Άλλο γεγονός που διαψεύδει την άποψη της ύπαρξης «φύσει δούλων» είναι ότι οι πρώτοι δούλοι ήταν κάποτε ελεύθεροι, που ηττήθηκαν σε πόλεμο και υποδουλώθηκαν από άλλους, που ήταν δυνατότεροί τους.
Ακόμα το γεγονός ότι στην αρχαιότητα, αλλά και αργότερα, πολλοί γονείς για οικονομικούς λόγους πουλούσαν τα παιδιά τους για να γίνουν δούλοι, αποδεικνύει πολύ διαφορετική την αιτία της δουλείας.
Έπειτα, υπήρχαν δούλοι πνευματικά ανεπτυγμένοι και πολύ ανώτεροι από τα αφεντικά τους, που τους μεταχειρίζονταν σαν δασκάλους των παιδιών τους.
Αλλά και περιστασιακή αναγνώριση της απελευθέρωσης των δούλων είναι και αυτό μια άλλη ιστορική αιχμή που προσβάλλει το «φύσει δούλοι».[4]

Στα νεώτερα χρόνια, όταν άρχισαν να δημιουργούνται ισχυρά κράτη, οι δούλοι έπαιξαν σημαντικό ρόλο για την οικονομία και την ασφάλειά τους, ώστε κατάντησε να έχουν σαν αφεντικό το ίδιο το κράτος. Έτσι, η υπόσταση των δούλων απέκτησε κοινωνική σημασία, και δεν ήταν απλά όργανα, που διέφεραν από τα ζώα, γιατί καταλάβαιναν τη δουλειά που τους ανέθεταν, αλλά λαμβάνονταν υπόψη σαν μέλη της ίδιας κοινωνίας, έστω και αν αποτελούσαν μια παρακατιανή κοινωνική τάξη ανθρώπων. Η κακή όμως μεταχείρηση από τα αφεντικά τους έδωσε την αφορμή να σχηματιστεί η «ταξική συνείδηση» των δούλων. Με αυτήν ξεκίνησαν ζητώντας δικαιοσύνη και ισότητα.
Στη ρωμαϊκή εποχή, τα στρατεύματα του Μάριου και του Σύλλα (2ος αιώνας π.Χ.) αποτελούνταν από δούλους. Από τότε οι Ρωμαίοι άρχισαν να παραχωρούν δικαιώματα στους δούλους, που δεν τα είχαν άλλοτε. Έτσι, ο θεσμός της δουλείας είχε αρχίσει να εξασθενεί και πολλές ευρωπαϊκές χώρες ακολουθούσαν σ’ αυτό τους Ρωμαίους.
Το Μεσαίωνα, όταν οι γερμανικοί λαοί χρειάστηκαν εργατικά χέρια, επιτέθηκαν στους Σλάβους που κατοικούσαν στην περιοχή ανάμεσα στους ποταμούς Έλβα και Όντερ και τους ανάγκασαν να γίνουν δούλοι τους.[5] Από τότε, την άννοια «δούλος» αντικαθιστά η έννοια «σκλάβος». Οι αρχαίοι Έλληνες «δούλους» έλεγαν εκείνους που είχαν αγορασμένους, κι αυτούς που γεννιόνταν από δούλους,[6] ενώ οι υποδουλωμένοι ύστερα από αιχμαλωσία λέγονταν «ανδράποδα».
Όπως βλέπουμε, εκείνο που δημιούργησε την κακή τύχη του ανθρώπου, που καταντούσε δούλος ή σκλάβος (ανδράποδο) ήταν η σκληρότητα και η απληστία των ισχυρών, που δεν δίσταζαν σε όλες τις εποχές να στερούν την ελευθερία των πιο αδύνατων.
Η διαπίστωση όμως του Αριστοτέλη, ότι υπάρχουν «δούλοι με σώματα ελεύθερων ανθρώπων και ελεύθεροι που έχου δουλικές ψυχές», είναι μια ομολογία που απαιτεί περισσότερη διερεύνηση. Ωστόσο όμως, ο αρχαίος σοφός περιορίζεται μόνο στη διαπίστωση. Και ο λόγος ασφαλώς είναι η πολύ διαφορετική αντίληψη που έχει ο αρχαίος Έλληνας σοφός για το σώμα και την ψυχή από εκείνη της Καινής Διαθήκης.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Δηλαδή, ο ναύτης ή αξιωματικός που στέκεται στην πλώρη και δίνει σήματα στον τιμονιέρη για να κατευθύνει ανάλογα το πλοίο.
[2] «Και τούτα (τα αγάλματα του Δαίδαλου), αν δεν είναι δεμένα, το σκάνε και φεύγουν. Όταν όμως είναι δεμένα μένουν άπραγα» (Πλάτωνος Μένων 97D).
[3] «...ο κουτσοπόδαρος (ο Ήφαιστος)...
είκοσι μαστόρευε μονιφοράς τριπόδια.
Μαλαματένιες ρόδες άρμοζε στου καθενός τον πάτο
μες στων θεών μοναχασάλευτα τη σύναξη να μπαίνουν
και πίσω να γυρνούν στο σπίτι του-που να σαστίζει ο νους σου» (Ομήρου, Ιλιάδα Σ 371, 373, 375-378, Μετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή).
[4] Και ο ίδιος ο Αριστοτέλης με απόλυτα δική του πρωτοβουλία ελευθέρωσε πολλούς από τους δικούς του δούλους.
[5] Έτσι, από το εθνικό όνομα Σλάβος (ή Σλαύος και Σθλάβος ή Σκλαβηνός) προήρθε στην ελληνική το προσηγορικό σκλάβος (δούλος αιχμαλωτισμένος). Από τότε και το λατινικό servus (δούλος), που έχει από τη γλωσσική του ρίζα τις αντίστοιχες έννοιες στις ευρωπαϊκές γλώσσες, υποχώρησε στους όρους slave (αγγλικά), esclave (γαλλικά), Sklave (γερμανικά).
[6] Υποστηρίζεται ότι, ετυμολογικά, ο «δούλος» είναι παράγωγο του «δέω-δω» που σημαίνει «δένω». Άλλοι γλωσσολόγοι υποστηρίζουν ότι η λέξη έχει μικρασιατική προέλευση. Ίσως γιατί οι περισσότεροι δούλοι προέρχονται από εκεί.

Η μυστηριώδης πόλη

Η Ιδουμαία, η χώρα των Εδωμιτών, είναι ένα οροπέδιο που το κόβει μια μακριά κοιλάδα από το βορρά μέχρι το νότο, από τη Νεκρά Θάλασσα μέχρι την Ερυθρά Θάλασσα. Οι οροσειρές που πλαισιώνουν την κοιλάδα, από ανατολικά και δυτικά, αποτελούνται από γρανιτικούς όγκους, από πορφυρίτη και από ποικιλόχρωμους ψαμμόλιθους. Η δυτική βουνοσειρά δεν εμφανίζει παρά πλαγιές σχεδόν κατακόρυφες, με βαθιές χαράδρες.
Η ανατολική έχει λιγότερο απόκρημνη πρόσβαση, αλλά κι αυτής η φύση είναι τέτοια που παρουσιάζει σοβαρές δυσκολίες. Οι οχυρές πόλεις βρίσκονται βέβαια στις πιο απρόσιτες τοποθεσίες.
Η πρωτεύουσά της η Πέτρα, εβραϊκά Σελά (βράχος), ήταν χτισμένη μέσα σ’ ένα πλευρικό φαράγγι (το σημερινό Ουάντι-Μούσα), που έχει μήκος 1,5 χιλιόμετρο, και συμπιέζεται από δυτικά και ανατολικά ανάμεσα στα ψηλά ψαμμιτικά τοιχώματα που ανεβαίνουν μέχρι τα 60 ή 70 μέτρα. Από βορρά και νότο τη χαράδρα κλείνουν απότομοι λόφοι που δεν τους διασχίζουν παρά μόνο μερικά στενά περάσματα. Οι κατοικίες και τα δημόσια κτίρια ήταν σκαμμένα στις πετρώδεις κάθετες πλαγιές, και μερικές φορές μέχρι πολύ μεγάλα ύψη. Η συνήθεια αυτή φαίνεται να φτάνει μέχρι την απώτατη αρχαιότητα, επειδή οι αρχαίοι κάτοικοι της χώρας, που είχαν προηγηθεί των Εδωμιτών, ονομάζονταν Χορραίοι, δηλαδή τρωγλοδύτες. Η όψη των βράχων έχει πελεκηθεί με κάθε συμμετρία και κανονικότητα.
Βλέπει κανείς εκεί στήλες, διαδρόμους, σκάλες ανοιγμένες στο βράχο και πολυάριθμα σπήλαια, όλων των διαστάσεων, που χρησίμευαν για κατοικίες ή για ενταφιασμό. Ένα από τα σπήλαια αυτά έχει μήκος 20 μέτρα και ανάλογο πλάτος. Απαντώνται εκσκαφές ύψους 10 μέτρων, με βωμούς, πυραμίδες, στήλες και οβελίσκους. Πολυάριθμες αίθουσες έχουν ανοιχθεί μέσα στην πέτρα. Οι είσοδοι έχουν εξωραϊστεί με ό,τι πιο πλούσιο, ποικίλο και πρωτότυπο μπορούσε να παρουσιάσει ο αρχιτέκτονας.
Από πού ερχόμαστε; Πού πηγαίνουμε; Τι κάνει ο άνθρωπος πάνω στη γη; Ποια είναι η προέλευσή του, ο προορισμός του, το μέλλον του; Ένα ερώτημα συνοψίζει τα άγνωστα αυτά: Τι είναι ο άνθρωπος; Τι είναι ο καθένας μας;
Η λογική διερωτάται. Το ρολόι αυτό που είναι ο κόσμος (όπως έλεγε ένας συγγραφέας) χρειάζεται κάποιον ωρολογοποιό. Η δημιουργία προϋποθέτει Δημιουργό. Μα ποιο ήταν το σχέδιό Του, όταν έθετε πάνω στη γη αυτό το απαιτητικό και περίπλοκο ον, τον άνθρωπο; Οι φιλοσοφίες προσπαθούν να το εξηγήσουν, οι διάφορες θρησκείες αποβλέπουν στο να σηκώσουν το κάλυμμα. Ποια λύση θα δεχτεί κανείς;
Η περιέργεια μας οξύνεται. Ο άνθρωπος, σαν σκεπτόμενο ον, θέλει να ξέρει. Εξετάζει τους ομοίους του. Η Ιστορία του ανθρώπινου γένους αρχίζει να διαγράφεται. Από το σκοτάδι των χρόνων, από τη σκόνη των πολιτισμών, προβάλλει σιγά-σιγά το παρελθόν. Ασταμάτητη, επίμονη έρευνα, που αναζητάει ψηλαφητά, που ξεγελιέται χίλιες φορές μέχρι να βρει κάτι. Η όψη των παλαιότατων προγόνων μας βγαίνει από την αχλή. Χάρη σε μια επιστήμη που εξακολουθεί να ψελλίζει, όλο και περισσότερο φανερώνεται η μορφή του ανθρώπου. Αλλά οι αλλεπάλληλες ανακαλύψεις δεν είναι παρά σκαλοπάτια. Ποτέ δεν τα ξέρουμε όλα. Όσο λαμπρό κι αν είναι το φως, οι γνώσεις μας παραμένουν ατελείς, τυλιγμένες στην ομίχλη. Ακόμα και οι πιο σίγουρες: «Τώρα βλέπουμε σαν σε καθρέπτη αμυδρά», λέει ο απόστολος Παύλος.

Η ΕΠΟΠΟΙΙΑ ΤΩΝ ΓΙΩΝ ΤΟΥ ΗΣΑΥ
Στα βουνά του Εδώμ, στην πέτρινη ερημιά, όχι μακριά από την έρημο των άμμων, εκεί που η Αραβία γειτονεύει με τον μεσογειακό κόσμο, μια πόλη-φρούριο κρύβεται μέσα στους βράχους. Οι Εβραίοι την ονόμαζαν Σελά, οι Έλληνες την ονομάζουν Πέτρα και οι Άραβες Al-Batrā.
Οι απόγονοι του Ησαύ, αδελφού του Ιακώβ, έζησαν εκεί επί αιώνες. Αν και ήταν συγγενείς εξ αίματος με τον Ιακώβ, ο οποίος και τους θεωρούσε αδελφούς, όταν οι Εβραίοι πλησίαζαν να φτάσουν στη Χαναάν, οι Εδωμίτες τους έδειξαν καθαρή εχθρότητα. Ίσως γιατί αναλογίζονταν το προνόμιο που ο Ιακώβ με τέχνασμα πήρε από τον πατέρα του και μνησικακούσαν εξαιτίας της θεϊκής υπόσχεσης προς αυτόν. Όταν ο Μωυσής έφτασε στα σύνορα της χώρας τους μαζί με ολόκληρο το λαό του, ζήτησε από τον βασιλιά τους την άδεια να διασχίσει τη χώρα: «Ας περάσουμε, παρακαλώ, μέσα από τη γη σου. Δεν θα περάσουμε μέσα από τα χωράφια ή μέσα από τους αμπελώνες ούτε θα πιούμε νερό από τα πηγάδια. Θα περάσουμε μέσα από τον βασιλικό δρόμο. Δεν θα παρεκκλίνουμε δεξιά ή αριστερά, μέχρις ότου περάσουμε από τα όριά σου». «Δεν θα περάσεις μέσα από τη γη μου», του απάντησε βάναυσα ο βασιλιάς, «ειδεμή, θα βγω με μάχαιρα σε συνάντησή σου» (Αριθμοί 20:17-18).
Αιώνες κύλησαν από τότε. Ο Ισραήλ θέλει να έχει βασιλιά όπως και οι άλλοι λαοί. Η άσκηση της βασιλείας του Θεού πάνω του, εξουσία αόρατη, θαυμαστή, δεν του αρκεί. Εκλέγεται ο Σαούλ, γενναίος πολεμιστής. Καταπολεμάει τους Εδωμίτες.
Ο Δαβίδ, ο διάδοχός του, τους υποτάσσει. Αλλά η διαίρεση του Ισραήλ σε δυο βασίλεια αποκαθιστά την επιρροή τους. Από τη μια συμμαχούν με τους αδελφούς τους κατά του Μωάβ, από την άλλη όμως επαναστατούν κατά του Ιούδα. Κατανικούνται και τιμωρούνται σκληρά. Ο προφήτης Αβδιού το εξαγγέλλει στο βιβλίο του: «Έτσι λέει ο ΚΥΡΙΟΣ ο Θεός για τον Εδώμ... Η υπερηφάνεια της καρδιάς σου σε απάτησε, εσένα που κατοικείς στα κοιλώματα των γκρεμών, του οποίου η κατοικία είναι ψηλή, που στην καρδιά σου λες: Ποιος θα με κατεβάσει στη γη; Αν σταθείς μετέωρος σαν τον αετό, κι αν βάλεις τη φωλιά σου ανάμεσα στα αστέρια, κι από εκεί θα σε κατεβάσω, λέει ο ΚΥΡΙΟΣ» (1, 3-4).
Ο Θεός ταπεινώνει τους υπερόπτες, αλλά ελεεί τους ταπεινούς. Όμως και οι μεν και οι δε έχουν ανάγκη μετάνοιας. Δεν μπορούν να ζήσουν παρά χάρη στην ευσπλαχνία του Θεού. Επειδή, όλοι, μπρος σ’ Αυτόν, είναι ένοχοι. Αλλά, ενώ οι πρώτοι νομίζουν ότι δεν χρειάζονται τον Θεό, θεωρώντας ότι δεν έχουν ανάγκη από συγχώρεση, οι δεύτεροι στηρίζουν κάθε ελπίδα τους αποκλειστικά σ’ Αυτόν. Γιατί; Υπάρχουν πολλά μυστήρια που θα κατανοήσουμε μέσα σ’ ένα κόσμο ανώτερο από τον δικό μας, όταν θα δούμε, όχι πλέον σαν μέσα σε κάτοπτρο, αλλά πρόσωπο προς πρόσωπο, στην παρουσία του ίδιου του Θεού, το λαμπρό φως των νέων ουρανών πάνω στη νέα γη. Για την ώρα, δεν έχουμε παρά να ακούσουμε την κλήση του Κυρίου και να απαντήσουμε σ’ αυτήν. «Σήμερα, αν ακούσετε τη φωνή του, μη σκληρύνετε την καρδιά σας» (Εβραίους 4:7).
Η εξολόθρευση των Εδωμιτών από τον βασιλιά του Ιούδα, Αμασία και η άλωση της πρωτεύουσας τους Σελά, που θεωρείτο απόρθητη, δεν τερματίζει τη μακρά αυτή ιστορία. Με τη σειρά του ο Ιούδας απιστεί στον Θεό, οπότε οι Εδωμίτες, έγιναν όργανο της θείας οργής. Κατανικούν τον περιούσιο λαό και απαγάγουν αιχμαλώτους (Β' Χρονικών 28:17).
Κρίση, έλεος. Το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Αν και δεν μπορεί να φανεί, ο Θεός δεν παραμένει αδιάφορος στις ανομίες που διαπράττονται πάνω στη γη. «Η ψυχή που αμάρτησε, αυτή θα πεθάνει» (Ιεζεκιήλ 18:4). Κ δικαιοσύνη Του εκδηλώνεται και δεν μπορούμε παρά να την δεχτούμε. Η αγάπη Του όμως υποφέρει μέχρις αγωνίας. Πώς να βλέπει, χωρίς πόνο, τα πλάσματά Του να χάνονται στην αιωνιότητα και το έργο Του να παραμερίζεται;
Ο Θεός είναι δίκαιος όταν τιμωρεί. Η αδυσώπητη αυστηρότητα του Ιεζεκιήλ ως προς τους Εδωμίτες είναι δίκαιη: «Επειδή δεν μίσησες το αίμα, αίμα λοιπόν θα σε καταδιώκει και θα παραδώσω σε ολοκληρωτική ερήμωση το βουνό Σηείρ (δηλαδή την Ιδουμαία)» (35:6-7). Αλλά μετατρέπεται σε υπόσχεση: «Και θα γνωρίσετε ότι εγώ είμαι ο ΚΥΡΙΟΣ» (5:9). «Ας ψάλλουν οι κάτοικοι της Σελά (Πέτρας)» (Ησαΐας 42:11), λέει ο λόγος του Θεού. Πρώτο βήμα είναι η αμαρτία. Αρκεί να αναγνωριστεί. Και τότε η σωτηρία δεν είναι μακριά.
Αφού εγκατέλειψαν τα βουνά τους για να εγκατασταθούν στη γη του Ιούδα, που οι κάτοικοί της είχαν μεταφερθεί αιχμάλωτοι στη Βαβυλώνα, οι Εδωμίτες ήταν επόμενο να συγκρουστούν με τον λαό του Θεού. Πάλι ο Ιακώβ θα δικαιωθεί μπροστά στον Ησαύ: «Τα χαρίσματα και η κλήση του Θεού είναι πράγματα που δεν ανακαλούνται» (Ρωμαίους 11:29).
Όσο για τους Εδωμίτες που έμεναν στην Πέτρα, έμελλε να διωχθούν από τους Ναβαταίους Άραβες.

ΤΟ ΑΠΟΓΕΙΟ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ
Ο χρόνος οικοδόμησης της πόλης είναι άγνωστος. Ωστόσο η παρακμή της, που ξεκίνησε τον 7ο αιώνα μ.Χ. και στην οποία συνέβαλλε η αλλαγή στη διαδρομή των καραβανιών, ολοκληρώθηκε με την αραβικά κατάκτηση. Ήδη, από τον 13ο αιώνα, οπότε οι Σταυροφόροι έχτισαν στην περιοχή ένα οχυρό, η σημασία της είχε μειωθεί αισθητά. Η τοποθεσία είναι κάτι το ασύλληπτο. Μια επιμήκης κοιλάδα τριγυρισμένη από κορυφές, από όπου οι βραχώδεις πλαγιές κατεβαίνουν απότομα σαν πελεκημένες, προς ένα βαθύ ίσωμα που, στην εποχή της μεγάλης ακμής (ανάμεσα στον 2ο π.Χ. και στον 1ο μ.Χ. αιώνα), είδε να χτίζονται τα πιο σημαντικά οικοδομήματα της πόλης: υπαίθριοι ναοί, ιερές πυραμίδες, ανάκτορα, θέρμες, ακρόπολη, αγορά. Η κυριότερη οδός προσέγγισης, το Φαράγγι του Μωυσή (Ουάντι Μούσα), αυτή και μόνο προκαλεί τον θαυμασμό. Είναι ένας βαθύς και στενός διάδρομος. Τα τοιχώματά του είναι ολόισα και συχνά συγκλίνουν και κρύβουν σε μερικές περιπτώσεις τον ουρανό. Δεν πάνε πολλά χρόνια, που μια ομάδα περιηγητών καταλήφθηκε εκεί μέσα από μια ξαφνική και βίαιη θύελλα, με αποτέλεσμα να σαρωθεί αμείλικτα από τους υδάτινους καταρράκτες. Ο θάνατος τους βρήκε μέσα σ’ αυτό το φαράγγι «του Μωυσή», που βέβαια ο Μωυσής, καθώς κατευθυνόταν στη Γη της Υπόσχεσης, δεν πέρασε από εκεί μέσα τον λαό Ισραήλ.
Κατά τον 19ο αιώνα άρχισαν οι πρώτες αρχαιολογικές ανασκαφές, οι οποίες, αν και δεν ήταν συγκροτημένες έφεραν στο φως ένα μεγαλειώδες συγκρότημα τάφων σκαμμένων στο βράχο. Οι τάφοι αυτοί φρουρούν την είσοδο του φαραγγιού, με πυλώνες που αποτελούν επιβλητικά ογκώδη μνημεία. Εκεί απαντάται η πιο μεγάλη νεκρόπολη. Κανείς δεν ξέρει αν θα βγει ζωντανός μέσα από αυτό το φοβερό φαράγγι. Ανάμεσα στους τάφους ξεχωρίζουν ο λεγόμενος Ανακτορικός και ο λεγόμενος Κορινθιακός. Ο πρώτος, με πλατιά πρόσοψη, είναι διαμορφωμένος σε τρία επίπεδα. Οι τέσσερις πόρτες της εισόδου του περιβάλλονται από παραστάσεις που χάραξαν οι Ναβαταίοι, στις οποίες συγχωνεύονται, δημιουργώντας μια τεχνοτροπία μοναδική, στοιχεία ελληνικά, αιγυπτιακά και ασσυριακά. Πάνω στις παραστάδες αυτές στηρίζεται ένα τοξωτό αέτωμα, ενώ 18 κίονες σμιλεμένοι στον βράχο δίνουν ακριβώς την εντύπωση του ανακτόρου. Ο δεύτερος τάφος, περίπου της ίδιας κατασκευής, κοσμείται με κίονες κορινθιακού ρυθμού.
Μετά την είσοδο, ο δρόμος που οδηγεί στην Πέτρα ασκεί κάποια γοητεία. Πάνω από χοντρές πέτρες, που άλλοτε ήταν επιστρωμένες με πλάκες, εισχωρεί κανείς μέσα στο βουνό με τα πόδια ή πάνω σε ζώο. Όσο προχωράει η κατηφοριά, τα πέτρινα τείχη γίνονται πιο απότομα και το πέρασμα πιο στενό και σκοτεινό. Τέλος οι βράχοι παίρνουν ένα φωτεινό ρόδινο χρώμα, οι κάθετες πλαγιές απομακρύνονται και ξεπροβάλλει ένας διώροφος ναός από κοκκινωπή πέτρα. Ο ναός αυτός της Aλ Χάζνα (o θησαυρός) είναι ένα μνημείο ταφικό, σφηνωμένο στον βράχο, με πλούσια διακοσμημένη πρόσοψη. Το μνημείο χάνει σε μεγαλοπρέπεια μέσα σ’ αυτό το επιβλητικό πλαίσιο, αλλά κερδίζει σε χάρη. Μερικές τούφες από χόρτα, πάνω από το αμμώδες έδαφος, κάνουν αντίθεση με τα χρώματα των βράχων. Μια εκλεπτυσμένη ομορφιά, στην καρδιά αυτών των άγριων βουνών της Ιδουμαίας. Η πύλη του, διακοσμημένη με ανάγλυφες παραστάσεις, αποτελείται από έξι κίονες κορινθιακού ρυθμού. Το διάζωμα και το αέτωμα κοσμούνται και αυτά με παραστάσεις, ενώ στο ανώτερο τμήμα δεσπόζει το σύμβολο της θεάς Ίσιδας, ένας δίσκος ανάμεσα σε δυο κέρατα δαμάλας. Στο δεύτερο πάτωμα ορθώνεται ένας κυκλικός πυργίσκος (ένα είδος ροτόντας), ο οποίος περιβάλλεται από κολόνες, με μια υδρία στην κορυφή του. Στην μπροστινή πλευρά του υπάρχει η αναπαράσταση της Ίσιδας, ενώ στα δυο πλάγια ένα αέτωμα, που στηρίζεται σε κολόνες, αφήνει να φαίνονται στα ενδιάμεσα οι ανάγλυφες φιγούρες δύο Αμαζόνων. Στο εσωτερικό υπάρχει ένα αρκετά ευρύχωρο δωμάτιο, όπου πολύ πιθανόν τελούνταν οι ιεροτελεστίες προς τιμή της Ίσιδας.
Οι άνθρωποι των μακρινών εκείνων χρόνων τιμούσαν περισσότερο τους νεκρούς, παρά τους ζωντανούς. Με τη λεπτή, αλλά και σοβαρή κατασκευή του τιμάει τη μνήμη κάποιου βασιλιά, του μεγαλύτερου βέβαια από τους Ναβαταίους, του Αρέτα Δ', που η κυριαρχία του απλωνόταν, προς βορρά, μέχρι τη Δαμασκό. Ο απόστολος Παύλος όταν εξιστορεί τα όσα υπέφερε χάρη του Ευαγγελίου, αναφέρει την παραμονή του στην πόλη αυτή, με τα εξής λόγια: «Στη Δαμασκό, ο εθνάρχης του βασιλιά Αρέτα φρουρούσε την πόλη των Δαμασκηνών, θέλοντας να με πιάσει» (Β' Κορινθίους 11:32). Μετά από δύο χρόνια, στο 36 μ.Χ., ο Αρέτας βαριά προσβεβλημένος από τον Τετράρχη Ηρώδη, που είχε αποπέμψει την κόρη του για να παντρευτεί την Ηρωδιάδα, τον πολέμησε και τον νίκησε κατά κράτος. Ήξερε πώς να επιβάλλει τον σεβασμό.
Η πιο εντυπωσιακή κατασκευή της Πέτρας είναι το Αλ Ντέιρ (Μοναστήρι), που έχει μήκος 50 μέτρα και ύψος 42 μέτρα, και είναι σκαμμένο πάνω σ’ ένα βράχο, στην κορυφή ενός βουνού. Αν και οι επιστήμονες υποθέτουν ότι ήταν αρχικά ναός, χρησιμοποιήθηκε αργότερα σαν χριστιανική εκκλησία, όπως μαρτυρούν οι σταυροί που είναι χαραγμένοι στους τοίχους. Στα πρώτα αυτά αρχαία κτίσματα, προστέθηκαν πολλά άλλα κατά τη ρωμαϊκή εποχή. Ανάμεσα σ’ αυτά είναι ένα θέατρο σκαμμένο στον βράχο, ένας δρόμος με κιονοστοιχίες και από τις δύο πλευρές, καθώς και ένας ναός, το μοναδικό οικοδόμημα της Πέτρας που δεν σκαλίστηκε μέσα στον βράχο και διασώζεται σε καλή κατάσταση μέχρι σήμερα.
Η Πέτρα, 90 χιλιόμετρα νότια της Νεκράς Θάλασσας, έλεγχε τον δρόμο των καραβανιών που συνέδεε την Αραβία και την Ερυθρά Θάλασσα με τη Συρία. Τα αρωματικά φυτά, η σμύρνα, η άσφαλτος περνούσαν από εκεί. Τα λιμάνια του Κόλπου της Άκαμπα, ακόμα και αυτά της Μεσογείου, εξαρτιόνταν από το εμπόριό της. Η μεγαλοπρέπεια των τάφων το μαρτυρεί. Η Πέτρα ήταν ισχυρή και οι βασιλείς της ένδοξοι. Όπως και στην Αίγυπτο, τους θεοποιούσαν. Η μεγαλοπρέπεια των νεκρικών ναών δεν τιμούσε μόνο τους ενταφιασμένους βασιλείς, αλλά κατά κάποιον ακαθόριστο τρόπο, και τη βασιλική εξουσία του Δημιουργού. Ο άνθρωπος, καθώς περιπλανιέται, ψηλαφεί αναζητώντας την αλήθεια. Ο Θεός που είναι Πνεύμα, του φαίνεται απρόσιτος. Θέλει να τον βλέπει, να τον αγγίζει. Στήνει πέτρες, τις σμιλεύει, τις λατρεύει, φτιάχνει με αυτές ιερούς τόπους, ναούς και μέσα σε όλα αυτά προσπαθεί να δει τον Θεό. Έτσι, στη Μέση Ανατολή, μερικές ειδικές πέτρες τις θεωρούσαν κατοικίες θεών. Απένεμαν στις πέτρες αυτές δύναμη προστατευτική ή και αποκαλυπτική. Τέτοια λατρευτικά αντικείμενα είχαν και οι Ναβαταίοι, όπως και οι άλλοι Άραβες. Ήταν τα «βαιτύλια». Στην Πέτρα, σε απόσταση μιας ώρας πορείας από την πόλη, δυο τέτοιοι λίθοι είναι αφιερωμένοι στις κύριες θεότητες της χώρας: στον Δουσάρα, αντίστοιχο του Βάκχου, και στην Αλλάτ, αντίστοιχη της Αφροδίτης.
Πέρα στο βουνό, σε 200 μέτρα ψηλότερα από την πόλη, οι Ναβαταίοι πρόσφεραν τις θυσίες τους. Μετά την τελετουργία έτρωγαν το ζώο επί τόπου σε συμπόσιο. Οι θυσίες αυτές των λαών ήταν ένα προανάκρουσμα της ανεπανάληπτης θυσίας του Αμνού του Θεού. Μια φορά έγινε, δεν ξαναγίνεται. Απαιτείται όμως η συνεχής ανάμνησή της.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Αλλά η λαμπρή πολιτεία της Πέτρας, το καύχημα των Χορραίων, των Εδωμιτών και των Ναβαταίων, δεν επέζησε. Τα καραβάνια την παρακάμπτουν. Το εμπόριό της έσβησε και η πόλη ξαναγύρισε στη σιωπή της λησμονιάς και στη σκόνη των αιώνων. Ξεχασμένη για αιώνες, ανακαλύφθηκε το 1812, από τον Ελβετό εξερευνητή Johann Ludwig Burckhardt. Και τώρα η Πέτρα μας διηγείται την ιστορία της, αλλά και τις φοβερές επεμβάσεις του Θεού, που επαληθεύουν τον προφητικό λόγο. Τα υπολείμματά της πιστοποιούν το κύρος της Βιβλικής προφητείας.

Ένα καράβι πάνω στο βουνό

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Βίβλος μιλάει για τον Νώε και την Κιβωτό, όπως και ο Ιησούς Χριστός και οι απόστολοι Παύλος και Πέτρος αναφέρονται στον Κατακλυσμό του Νώε σαν ένα πραγματικό ιστορικό γεγονός. Σύμφωνα με τη Γένεση, ο Νώε ήταν ένας δίκαιος άνθρωπος, που πήρε εντολή από τον Θεό να κατασκευάσει ένα μεγάλο σκάφος που να αντέξει την οικογένειά του και πολλά είδη ζώων, καθώς θα ερχόταν ένας τεράστιος κατακλυσμός για να εξαγνίσει τον κόσμο, ο οποίος είχε διαφθαρεί:
«Και ο ΚΥΡΙΟΣ είδε ότι η κακία του ανθρώπου πληθυνόταν επάνω στη γη, και όλοι οι σκοποί των διαλογισμών της καρδιάς του ήταν μόνον κακία όλες τις ημέρες» (Γένεση 6:5). Ο Θεός είπε στον Νώε να βάλλει μέσα στην κιβωτό επτά ζευγάρια από καθένα από τα «καθαρά» ζώα, δηλαδή από αυτά που επιτρεπόταν να φάει, και ένα ζευγάρι από τα μη καθαρά: «Και ο ΚΥΡΙΟΣ είπε στον Νώε: Μπες μέσα στην κιβωτό εσύ και ολόκληρη η οικογένειά σου, επειδή σε είδα δίκαιο μπροστά μου σ’ αυτή τη γενεά... Επειδή μετά από επτά ακόμα ημέρες εγώ φέρνω βροχή επάνω στη γη 40 ημέρες και 40 νύχτες, και θα εξαλείψω από το πρόσωπο της γης κάθε τι που υπάρχει, το οποίο δημιούργησα... Και ύστερα από επτά ημέρες, τα νερά του κατακλυσμού έπεσαν επάνω στη γη» (Γένεση 7:1-2,4,10). Αν και η Βίβλος λέει ότι έβρεχε 40 ημέρες και 40 νύχτες, αναφέρει επίσης ότι «τα νερά δυνάμωναν επάνω στη γη για 150 ημέρες». Η Γένεση δεν λέει ότι η Κιβωτός κάθισε επάνω «στο βουνό Αραράτ», αλλά «στα βουνά του Αραράτ» και ότι πέρασαν μήνες πριν ο Νώε και η οικογένειά του (η γυναίκα του, οι τρεις γιοι του και οι γυναίκες των γιων του) μπορέσουν να βγουν από την Κιβωτό και να αρχίσουν να γεμίζουν ξανά τη γη.

Η ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ
Η αφήγηση του Κατακλυσμού και της Κιβωτού του Νώε απλώθηκε με τον Χριστιανισμό σε όλο τον κόσμο. Έγινε η πιο γνωστή αφήγηση για τον Κατακλυσμό, αλλά δεν είναι η μοναδική. Για τη μεγάλη εκείνη καταστροφή υπάρχουν διάφορες αφηγήσεις και σε άλλους λαούς. Για παράδειγμα, οι Έλληνες μίλησαν για την καταστροφή από τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα. Πριν ακόμα φτάσει ο Κολόμβος στην Αμερική, οι ιθαγενείς της αμερικανικής ηπείρου διηγούνται για ένα μεγάλο κατακλυσμό. Ένα γεγονός που από γενιά σε γενιά μεταδίδεται από στόμα σε στόμα. Πολλές παρόμοιες διηγήσεις με άφθονα μυθικά στοιχεία συναντάμε και στους ιθαγενείς στην Αυστραλία, στην Ινδία, στην Πολυνησία, στο Θιβέτ, στο Κασμίρ, καθώς και στη Λιθουανία. Η μια γενιά μεταδίδει στην άλλη ακόμα μέχρι σήμερα την πληροφορία ότι έχει λάβει χώρα ένας κατακλυσμός. Είναι άραγε όλα αυτά μόνο παραμύθια, μόνο μύθοι, είναι άραγε όλα φανταστικά; Το συμπέρασμα είναι πολύ φυσικό: Με βάση τις διηγήσεις αυτές, που είναι μεταγενέστερες, είναι πολύ πιθανό να αντικατοπτρίζουν την ίδια παγκόσμια καταστροφή. Το τρομερό αυτό γεγονός πρέπει να έχει λάβει χώρα σε μια εποχή κατά την οποία σκεπτόμενα όντα πειραματίστηκαν αυτό το γεγονός, επέζησαν και την είδηση αυτή τη μετέδωσαν στους απογόνους τους.
Η Γεωλογία προσπάθησε να δώσει απάντηση στο ζήτημα αυτό. Όλες όμως οι προσπάθειές της κατέληξαν σε θεωρίες και υποθέσεις. Αυτό όμως που δεν πέτυχε μέχρι σήμερα η Γεωλογία ούτε καμία άλλη επιστήμη (να μας δώσει δηλαδή αναμφισβήτητη και πραγματική απόδειξη για το γεγονός του Κατακλυσμού), μας το έδωσε, ως ένα βαθμό, η Αρχαιολογία:

1) ΟΙ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΙΒΩΤΟΥ
Η Αρχαιολογία μας βοήθησε να καθορίσουμε τις διαστάσεις της Κιβωτού. Ο Μωυσής γράφει ότι η Κιβωτός είχε μήκος «τριακόσιους πήχεις», πλάτος «πενήντα πήχεις» και ύψος «τριάντα πήχεις» (Γεν. 6:15). Σήμερα γνωρίζουμε, από ορισμένες αρχαιολογικές ανακαλύψεις, ότι ο πήχης στα χρόνια των βασιλείων του Ισραήλ και του Ιούδα (900 - 600 π.Χ.) είχε μήκος περίπου 18 ίντσες, δηλαδή 45,72 εκατοστά. Κατά τον 19ο αιώνα οι αρχαιολόγοι ερεύνησαν μια σήραγγα στην Ιερουσαλήμ, που είχε κατασκευασθεί την εποχή του βασιλιά Εζεκία (περί το 700 π.Χ.). Μια αρχαία επιγραφή στην είσοδο της σήραγγας αναφέρει ότι αυτή έχει μήκος 1.200 πήχεις. Η μέτρηση της σήραγγας από τους αρχαιολόγους απέδειξε ότι είχε μήκος 1800 πόδια (548,64 μέτρα). (Σύμφωνα με άλλη μαρτυρία η σήραγγα έχει μήκος 525 μέτρα, οπότε ο εβραϊκός πήχης ισούται με 43,75 εκατοστά). Έτσι μάθαμε ότι ο πήχης ήταν περίπου 18 ίντσες ή 45,72 εκατοστά. Ο Αιγυπτιολόγος Petrie υπολόγισε ότι ένας πήχης είναι ίσος με 22,5 ίντσες ή 57,15 εκατοστά, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι υπάρχουν διάφορα είδη πήχεων, από τους οποίους ο μεγαλύτερος έχει μήκος πάνω από 18 ίντσες, δηλαδή πάνω από 57,15 εκατοστά.
Αν υπολογίσουμε τις διαστάσεις της Κιβωτού με βάση το μήκος ενός πήχυ (45,72 εκατοστά), διαπιστώνουμε ότι το σκάφος εκείνο ήταν μάλλον ένα τετράγωνο τριώροφο κατασκεύασμα, με συνολική χωρητικότητα 1.400.000 κυβικών ποδιών (ή 39.644 κυβικών μέτρων). Έτσι υπήρχε αρκετός χώρος στους τρεις ορόφους της Κιβωτού για τον πατριάρχη Νώε, την οικογένειά του, τα ζώα και τις αποθήκες των τροφίμων.
Για να σχηματίσουμε μια ιδέα της χωρητικότητας της Κιβωτού, αναφέρουμε τους υπολογισμούς ειδικών, που λένε: Αν λάβουμε ως μέσον όρο του μεγέθους των ζώων, που μπήκαν στην Κιβωτό, το πρόβατο (ασφαλώς υπήρχαν πολύ μεγαλύτερα ζώα από αυτό, αλλά και πολύ μικρότερα), τότε διαπιστώνουμε ότι η Κιβωτός μπορούσε να περιλάβει τα είδη των ζώων, που είχαν μπει σ’ αυτήν για να σωθούν. Κατά τους υπολογισμούς, υπάρχουν σήμερα λιγότερα από 18.000 είδη μαστοφόρων, πτηνών, ερπετών και αμφιβίων στον κόσμο μας. Αν λοιπόν λογαριάσουμε ότι σ’ ένα σύγχρονο μεγάλο φορτηγό αυτοκίνητο, συνήθους τύπου υπεραστικών μεταφορών, αφού γίνουν τα ανάλογα ράφια, μπορούν να χωρέσουν 240 πρόβατα, τότε 150 τέτοια οχήματα θα ήσαν αρκετά να μεταφέρουν 36.000 ζώα του μεγέθους ενός προβάτου. Αλλά η χωρητικότητα των 150 μεγάλων φορτηγών αυτοκινήτων, συνήθους τύπου υπεραστικών μεταφορών, καλύπτει μόνον το 1/3 της Κιβωτού του Νώε! Συνεπώς υπήρχε μεγάλη ευρυχωρία, πολύς χώρος και για τα 1.000.000 περίπου είδη των εντόμων, για τις τροφές άλλων ζώων, που σήμερα δεν υπάρχουν πλέον και για τη διαμονή του Νώε και της οικογένειάς του.
Ώστε χάρις στα μέτρα, που η αρχαιολογική έρευνα μας βοήθησε να προσδιορίσουμε, μαθαίνουμε ότι η Κιβωτός, που είχε κατασκευάσει ο Νώε, δεν ήταν εξωπραγματικό σκάφος. Ήταν ένα τεράστιο, αλλά σταθερό υπερωκεάνιο, μια μεγάλη τριώροφη μαούνα κατασκευασμένη ειδικά και με σπάνια τέχνη για την εποχή της (η κατασκευή της οφειλόταν στην καθοδήγηση του Νώε από τον Θεό). Αν υπολογίσουμε ότι το μισό σκάφος βυθιζόταν μέσα στο νερό, τότε το εκτόπισμα της Κιβωτού θα ήταν περίπου 20.000 τόνοι. Και το θαυμαστό σε όλη αυτή την κατασκευή, ήταν ότι μπορούσε να επιπλέει στη θάλασσα των γλυκών νερών του μεγάλου εκείνου Κατακλυσμού. Επειδή σκοπός της Κιβωτού δεν ήταν να ταξιδεύει και να ποντοπορεί στον ανοικτό ωκεανό, αλλά απλώς να επιπλέει στα γλυκά νερά, για να σώσει τους επιβάτες της από τον πνιγμό. Και επιπλέον να χωράει άνετα και για τόσες πολλές μέρες τον Νώε με την οικογένειά του και όλα τα είδη των ζώων, των πτηνών και των ερπετών με τις τροφές τους.

2) Η ΔΙΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΙΝΗ
Η Αρχαιολογία μάς βοήθησε επίσης να βεβαιωθούμε ότι η διήγηση της Βίβλου, σχετικά με τον Κατακλυσμό, είναι πέρα ως πέρα αληθινή.
Διάφορες διηγήσεις σχετικές με τη Δημιουργία και τον Κατακλυσμό μάς είναι γνωστές, χάρις στην Αρχαιολογία, από τους αρχαίους Σουμέριους, Βαβυλώνιους και Ασσύριους. Όλες όμως αυτές οι διηγήσεις είναι πολύ διαφορετικές από τις αντίστοιχες της Βίβλου. Τούτο είναι φανερό σχετικά με την ιστορία του Κατακλυσμού. Μια από αυτές τις ιστορίες μάς την διηγείται το περίφημο έπος του Γιλγαμές, που είναι γραμμένο σε μια από τις 12 πήλινες πλάκες, που βρέθηκαν (μαζί με άλλες 20.000) στα ερείπια της βασιλικής βιβλιοθήκης της Νινευή, κατά τις ανασκαφές του 1850-1854. Το έπος είναι γραμμένο στην Ακκαδική, τη γλώσσα της αυλής και της διπλωματίας των χρόνων του Ασσύριου βασιλιά Ασσουρμπανιπάλ (668-626 ή 668-633 π.Χ.). Φαίνεται όμως (όπως έχουν αποδείξει άλλα αρχαιολογικά ευρήματα), ότι το έπος είχε γραφεί «χίλια χρόνια νωρίτερα». Ώστε η πρώτη μορφή του έπους του Γιλγαμές οφείλεται στους αρχαίους Σουμέριους, γεγονός που μας οδηγεί αμέσως στην εποχή του Αβραάμ, δηλαδή γύρω στο 2000 π.Χ. Το βαβυλωνιακό αυτό κείμενο ήταν απρόσιτο μέχρι το 1900. Οι αρχαιολόγοι κατόρθωσαν να το διαβάσουν μόλις λίγο πριν το 1900.
Από την ανάγνωση του κατακλυσμού, που διηγείται το έπος του Γιλγαμές, που γράφεται στην ενδέκατη πλάκα (ή στο ενδέκατο άσμα) της βιβλιοθήκης της Νινευή (χρονολογείται περί το 650 π.Χ.), διαπιστώνουμε ορισμένα σημεία, που φανερώνουν ομοιότητα με την ιστορία του Κατακλυσμού της Βίβλου: α) Οι θεοί, με παρακίνηση του θεού Βαλ, αποφασίζουν να καταστρέψουν τους ανθρώπους της πόλης Σουρουπάκ, που βρισκόταν κοντά στον Ευφράτη ποταμό, β) Ένας άνθρωπος, ο Ουτ Ναπιστίμ, ειδοποιείται για την απόφαση αυτή των θεών από τον θεό Έα, του οποίου ήταν πιστός λάτρης, γ) Ο Έα του δίνει διαταγή να κατασκευάσει ένα πλοίο, στο οποίο να καταφύγει με την οικογένειά του, τους συγγενείς του, ορισμένους ναυτικούς και ζώα απ’ όλα τα είδη, δ) Ένας κατακλυσμός επτά ημερών καταστρέφει τους ανθρώπους καλύπτοντας τη γη με στρώμα λάσπης, ε) Το πλοίο προσαράζει τελικά στο βουνό Νιζίρ (πιθανώς ανατολικά της Νινευή). Ο Ουτ Ναπιστίμ πληροφορείται ότι τα νερά υποχώρησαν, αφού έστειλε από το πλοίο του ένα περιστέρι, ένα χελιδόνι και ένα κοράκι, η) Ο Ουτ Ναπιστίμ προσφέρει μετά την έξοδό του από την κιβωτό θυσία στους θεούς, οι οποίοι την αποδέχονται και θ) Ο θεός Ενλίλ ευλογεί τον Ουτ Ναπιστίμ και τη γυναίκα του.
Παρά τις ομοιότητες αυτές, της ιστορίας του κατακλυσμού των Βαβυλωνίων με τη διήγηση της Βίβλου, υπάρχουν και διαφορές, που υπογραμμίζουν το μεγαλείο και την αξιοπιστία της ιστορίας του Κατακλυσμού του Νώε, όπως την βρίσκουμε στη Γένεση. Έτσι π.χ.: α) Στον Βαβυλωνιακό κατακλυσμό στέλλονται περιστέρι, χελιδόνι και κοράκι από τον Νώε, κατά τη διήγηση της Γένεσης, στέλλονται κοράκι και περιστέρι, β) Ο Βαβυλωνιακός κατακλυσμός διαρκεί δεκατέσσερις ημέρες, ενώ της Βίβλου ένα χρόνο και δέκα ημέρες (μέχρις ότου στέγνωσε η γη από τα νερά του Κατακλυσμού), γ) Το πλοίο του Ουτ Ναπιστίμ έχει απίθανες διαστάσεις και τελείως μυθικές: το σχήμα του ήταν ένας τέλειος κύβος (140Χ140Χ140 πήχεις), που το καθιστούσε ανίκανο να επιπλεύσει, δ) Το πολυθεϊστικό και μυθικό στοιχείο της υπερβολής είναι ολοφάνερα: Στον Βαβυλωνιακό κατακλυσμό ο ουρανός είναι πυκνοκατοικημένος από θεότητες με εντελώς ανθρώπινα χαρακτηριστικά, θεότητες που γελούν, κλαίνε, παίζουν με τη δυστυχία των ανθρώπων ένα παιχνίδι σκληρό και πένθιμο, ερίζουν μεταξύ τους, φοβούνται και σκύβουν ταπεινά σαν σκυλιά. Ενώ η ιστορία του Κατακλυσμού της Βίβλου έχει έντονο μονοθεϊστικό χαρακτήρα και δεν περιέχει κανένα μυθικό στοιχείο, αλλά είναι απλή, με έκδηλο το στοιχείο της θείας μεγαλοπρέπειας.
Όμως τόσο οι διαφορές, όσο και οι ομοιότητες, φανερώνουν πέρα από κάθε αμφιβολία ότι υπάρχει εσωτερική σχέση μεταξύ της διήγησης της Βίβλου και του κατακλυσμού, που αναφέρεται στο έπος του Γιλγαμές. Τούτο μας οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι τόσο η ιστορία της Γένεσης περί Κατακλυσμού του Νώε, όσο και ο μύθος του έπους του εθνικού ήρωα των Βαβυλωνίων Γιλγαμές, προέρχονται από πανάρχαια κοινή παράδοση. Η κοινή αυτή παράδοση, που εξιστορεί αληθινό γεγονός και προέρχεται από την περιοχή της Χαλδαίας, δηλαδή από τη χώρα του Αβραάμ, διατηρήθηκε αγνή, ανόθευτη και καθαρή στη Γένεση, ενώ στη Βαβυλωνιακή διήγηση έχει αναμειχθεί και παραμορφωθεί από άφθονα μυθικά και εντυπωσιακά στοιχεία. Εξάλλου, οι ειδικοί έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα, ότι η Γένεση δε δανείζεται ούτε αντιγράφει το έπος του Γιλγαμές ούτε βέβαια και αυτό αντιγράφει τη Γένεση.
Ύστερα από αυτά μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι οι Ισραηλίτες παρέλαβαν την ιστορία του Κατακλυσμού από τους πρώτους εκείνους ανθρώπους (μέσω του πατριάρχη Αβραάμ), που, όπως είναι επιστημονικά εξακριβωμένο, κατοικούσαν στην περιοχή της Βαβυλώνας. Αυτή την ιστορία, με τον φωτισμό και την καθοδήγηση του Αγίου Πνεύματος, την κατέγραψε ο Μωυσής, στα κεφάλαια 6 - 8 του βιβλίου της Γένεσης.
Αυτήν όμως τη βεβαίωση την οφείλουμε και στην Αρχαιολογία χάρις στις πλάκες της Νινευή, τις όποιες η σκαπάνη της, μας τις έφερε στο φως. Και παρά τις περιγραφές του έπους του Γιλγαμές, το βουνό Νιζίρ, όπου άραξε το πλοίο του Ουτ Ναπιστίμ, δεν τράβηξε ποτέ το ενδιαφέρον των ερευνητών. Οι τελευταίοι έψαχναν πάντα (και εξακολουθούν να ψάχνουν) την Κιβωτό του Νώε στο Αραράτ.

3) ΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΣΤΡΩΜΑ
Η Αρχαιολογία όμως μας πρόσφερε και άλλα στοιχεία, που βεβαιώνουν το γεγονός του Κατακλυσμού του Νώε:
Τον Μάρτιο του 1929 ο Άγγλος αρχαιολόγος Σερ Τσαρλς - Λέοναρντ Γούλλεϋ ανακοίνωσε ότι, κατά τη διάρκεια των ανασκαφών του στην πόλη Ουρ των Χαλδαίων, βρήκε ένα πηλώδες στρώμα λάσπης από άργιλο, πάχους 8 ποδιών (240 εκατοστά). Ήταν φανερό, ότι το παχύ αυτό στρώμα λάσπης σχηματίστηκε από μεγάλη πλημύρα. Κάτω από το στρώμα αυτό βρήκε υπολείμματα ανθρώπινων εγκαταστάσεων, καθώς και πρωτόγονα εργαλεία κατασκευασμένα από πυρόλιθο. Τα δοχεία ήσαν προφανώς κατασκευασμένα με το χέρι. Όλα, δηλαδή, προέρχονταν από τη λίθινη εποχή. Ό Γούλλεϋ ανακοίνωσε στον κόσμο την ανακάλυψή του από τη Μεσοποταμία με τηλεγράφημα, που έλεγε: «Βρήκαμε τα ίχνη του Κατακλυσμού». Ή είδηση εκείνη δημοσιεύθηκε αμέσως στις πρώτες στήλες του τύπου της Αμερικής και της Αγγλίας. Ας σημειωθεί ότι οι ανασκαφές του Γούλλεϋ αφορούσαν τελείως άλλα πράγματα και εντελώς συμπτωματικά τον οδήγησαν στην καταπληκτική εκείνη ανακάλυψη.
Για να μη μείνει καμιά αμφιβολία, ο Γούλλεϋ έσκαψε και πάλι στην ιδία περιοχή, όπου βρήκε, στο ίδιο πάλι βάθος, παρόμοιο στρώμα λάσπης. Σχεδόν ταυτόχρονα ο καθηγητής Λάνγκτον ανακοίνωσε όμοια ανακάλυψη στην πόλη Κις, που βρίσκεται σε απόσταση πάνω από 100 μίλια στα βόρεια της Ουρ. «Κατά την άποψη του Γούλλεϋ, η πλημμύρα κατάπιε μια περιοχή μήκους 630 και πλάτους 160 χλμ., ΒΔ του Περσικού κόλπου. Αν κοιτάξει κανείς τον χάρτη, βλέπει ότι έγινε αυτό, που σήμερα θα λέγαμε (τοπικό συμβάν), αλλά που για τους κατοίκους των χαμηλών εκείνων παραποτάμιων πεδιάδων ήταν τότε η καταστροφή ολοκλήρου του κόσμου τους».
Ίχνη μεγάλων πλημμυρών έχουν ευρεθεί και σε άλλες περιοχές της Μεσοποταμίας, όπως π.χ. «στην Ερέχ και τη Σουρουπάκ. Τα στρώματα διαφέρουν σε πάχος και σε χρόνο και καμιά από αυτές τις πλημμύρες δεν μπορεί να ταυτισθεί με τον κατακλυσμό τού Νώε. Αλλά τόσο η αρχαία φιλολογία (όπως π.χ. το έπος του Γιλγαμές), όσο κι αυτά τα στρώματα λάσπης μάς οδηγούν στο γεγονός ενός μεγάλου κατακλυσμού, αν και η έκτασή του και ο χρόνος, που έλαβε χώρα, είναι αβέβαια». Επειδή ακριβώς τα διάφορα στρώματα των κατακλυσμών των Ούρ, Κίς, Έρέχ, Σουρουπάκ κλπ. διαφέρουν χρονολογικά, γι’ αυτό και η διήγηση του έπους του Γιλγαμές θεωρείται ως ισχυρότερο αποδεικτικό στοιχείο για τον Κατακλυσμό του Νώε, από τα στρώματα λάσπης των διαφόρων κατακλυσμών ή πλημμυρών της περιοχής της Μεσοποταμίας.
Βεβαίως δεν έχουν ακόμη φωτιστεί από τη Γεωλογία και τις άλλες επιστήμες όλες οι πτυχές του προβλήματος του Κατακλυσμού. Το κατά πόσο π.χ. ο Κατακλυσμός του Νώε ήταν παγκόσμιος (κάλυψε όλη την υδρόγειο σφαίρα) ή ήταν τοπικός (κάλυψε μόνο τον τότε γνωστό κόσμο, τη Μεσοποταμία και τη γύρω περιοχή) είναι ακόμη ένα πρόβλημα, που δεν έχει λυθεί με βεβαιότητα. Κάθε μία από τις δύο αυτές απόψεις έχει αρκετά επιχειρήματα, για να υποστηρίξει τις θέσεις της. Αλλά το θέμα τούτο δεν άφορα την Αρχαιολογία, γι’ αυτό και δεν το εξετάζουμε εδώ. Άλλωστε, πέραν του ότι η μορφολογία της επιφάνειας της γης ήταν στα χρόνια εκείνα (περί το 5000-4000 π.Χ.) πολύ διαφορετική από ό,τι είναι σήμερα.
Ο Κατακλυσμός του Νώε ήταν ένα θαύμα της θείας Παντοδυναμίας, που είχε σκοπό καθαρά παιδαγωγικό και σωτηριολογικό για τον άνθρωπο. Και το θαύμα εκείνο δεν ήταν καθόλου αδύνατον στον παντοδύναμο και φιλάνθρωπο Θεό, που συνέχει και συγκρατεί την όλη δημιουργία. Αυτός ως δημιουργός του κόσμου μπορεί, όταν θέλει και όπως θέλει, να καταργεί τους νόμους της φύσης και να τους επαναφέρει στην κανονική τους λειτουργία.
Παρ’ όλες όμως τις δυσκολίες για τη λύση του αινίγματος «Κατακλυσμός», πρέπει να υπογραμμίσουμε, ότι η «εργασία του Γούλλεϋ και των συνεργατών του απέφερε ένα πολύ σημαντικό αποτέλεσμα, ακόμη και για τους ειδικούς επιστήμονες: Μια μεγάλη πλημμύρα, που θυμίζει τον Κατακλυσμό της Βίβλου και που συχνά απορρίπτεται από τους σκεπτικιστές σαν παραμύθι ή παράδοση, όχι μόνον συνέβη, άλλα είναι ένα γεγονός μιας ιστορικά χειροπιαστής εποχής». Χάρη στις ανασκαφές του Γούλλεϋ «στη βάση του αρχαίου πύργου των σκαλιών των Σουμερίων, στην Ουρ του κάτω Ευφράτη, μπορούσε κανείς με μια ανεμόσκαλα να κατεβεί μέσα σ’ ένα στενό πηγάδι και να δει με τα μάτια του και να αγγίξει με τα χέρια του τα κατάλοιπα μιας τρομακτικής πλημμύρας, σαν στρώμα λάσπης πάχους τριών μέτρων. Και από την ηλικία των στρωμάτων των ανθρωπίνων εγκαταστάσεων, πάνω στα όποια μπορεί κανείς να διαβάσει το χρόνο σαν σε ημερολόγιο, είναι δυνατόν επίσης να καθορισθεί πότε έγινε η μεγάλη πλημμύρα. Συνέβη το έτος 4000 π.Χ.

ΤΟ ΒΟΥΝΟ ΑΡΑΡΑΤ
Το Αραράτ είναι ένα βουνό με σχήμα κώνου και δημιουργήθηκε από ηφαιστειακή έκρηξη. Το ύψος του είναι 5.700 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Από ύψος 4.500 μέτρα μέχρι την κορυφή του, το Αραράτ είναι μόνιμα σκεπασμένο από πάγους. Αν κάποιο σκάφος προσάραζε χαμηλότερα από αυτό το στρώμα του πάγου, θα σάπιζε και θα χανόταν χωρίς να αφήσει ίχνη. Αν όμως το σκάφος προσάραζε στην κορυφή του όρους μετά τον Κατακλυσμό, θα σκεπαζόταν από τεράστιο στρώμα πάγου και θα γινόταν απρόσιτο στον άνθρωπο. Η θεία Πρόνοια φρόντισε, ώστε η Κιβωτός του Νώε να αράξει σε ύψος 5.000 μέτρων, όπου οι όγκοι του πάγου γλιστρούν κάτω από την κορυφή και όπου το στρώμα του πάγου, που σκεπάζει την περιοχή, είναι σημαντικά λεπτότερο. Σε περιόδους που χαρακτηρίζονται από χαμηλές θερμοκρασίες, η Κιβωτός σκεπάζεται με πάγο και χιόνι και έτσι δεν φαίνεται. Σε περιόδους όμως με υψηλότερες θερμοκρασίες, κατά την εποχή του θέρους, ένα τμήμα της Κιβωτού ξεσκεπάζεται και είναι ορατό, αυτό όμως είναι σπάνιο γεγονός.
Φαίνεται ότι στους πρόποδες του βουνού Αραράτ υπάρχουν αρχαίες επιγραφές των Σουμερίων και Βαβυλωνίων, επάνω σε βράχους, καθώς και επιγραφές σε τάφους, που δεν έχουν ακόμα εκτιμηθεί αρκετά επιστημονικά. Τα γραπτά αυτά μιλάνε για μια μεγάλη καταστροφή από Κατακλυσμό, έτσι μπορεί να εξηγηθεί και το πλοίο που βρίσκεται εκεί πάνω. Έχουν γίνει, όμως, και άλλες ανακαλύψεις: Γεωλόγοι που είχαν προσανατολιστεί προς τις Βιβλικές αφηγήσεις, ανακάλυψαν πόλεις που ήταν πριν από τον Κατακλυσμό και που μετά τον Κατακλυσμό είχαν καταχωθεί.

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ
Για πολλά χρόνια, οι επιστήμονες ασχολήθηκαν με το ερώτημα: «Τι απέγινε η Κιβωτός του Νώε, που η Βίβλος περιγράφει;» (Γένεση 8:4). Αυτές τις αναζητήσεις, που αρχίζουν από πολύ παλιά, θα προσπαθήσουμε να συνοψίσουμε.[1]

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ
Η πρώτη πληροφορία, που αφορά στην έρευνα για την Κιβωτό του Νώε, προέρχεται από τον ειδωλολάτρη (Χαλδαίο) ιερέα Βερόζα (Βerose ή Berosus), το 475 π.Χ. Ο ιερέας αυτός διηγείται ότι πολλοί σύγχρονοί του και προγενέστεροί του, αφού σκαρφάλωσαν στην κορυφή του Αραράτ, είδαν την Κιβωτό του Νώε και πήραν μαζί τους κομμάτια της Κιβωτού ως ιερά λείψανα. Στα χριστιανικά χρόνια ο Νικόλαος της Δαμασκού μαρτυρεί επίσης τα ίδια. Ο Εβραίος ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος στο βιβλίο του (Ιουδαϊκή Αρχαιολογία) γράφει ότι πολλοί είχαν φέρει κομμάτια της Κιβωτού από το Αραράτ. Τα ίδια μαρτυρεί κατά το 180 μ.Χ. και ο Θεόφιλος Αντιοχείας. Το 1800 ένας Αμερικανός, ο Κλαύδιος Ριτς (Claudios Rich), δημοσίευσε την έκθεση του Αγά- Χουσεΐν, που ισχυρίσθηκε ότι είχε φθάσει στην κορυφή του Αραράτ και είχε δει εκεί τα λείψανα της Κιβωτού.

ΔΕΚΑΤΟΣ ΕΝΝΑΤΟΣ ΑΙΩΝΑΣ
Επιστημονικές αποστολές στο Αραράτ αρχίζουν το 1829, δηλαδή κατά την εποχή της αποστολής του Φρειδερίκου Ρarrot, καθηγητού στο Πανεπιστήμιο Dorpat. Δυο από τις αποστολές του απέτυχαν να φθάσουν στην κορυφή, αλλά στην τρίτη προσπάθειά του το κατόρθωσε. Φθάνοντας διαπίστωσε ότι είχε επισημάνει την πλευρά της Κιβωτού, ωστόσο δεν μπόρεσε να ελέγξει το εύρημά του.
Τον 19ο αιώνα, αρκετά χρόνια πριν ο αρχαιολόγος βάλει τη σκαπάνη του για πρώτη φορά στο χώμα της Μεσοποταμίας, ξεκίνησαν διάφορες αποστολές για το Αραράτ. Αφορμή σ’ αυτό έδωσε μια αφήγηση ενός τσοπάνη. Στους πρόποδες του βουνού Αραράτ βρίσκεται ένα μικρό χωριό Αρμενίων, το Μπαϊζίτ, του οποίου οι κάτοικοι διηγούνται εδώ και μερικές γενιές την παράξενη αφήγηση ενός τσοπάνη, ο οποίος ισχυριζόταν ότι επάνω στο Αραράτ είχε δει ένα ξύλινο πλοίο. Μια έκθεση κάποιας τούρκικης αποστολής, από το έτος 1833 βεβαίωνε την αφήγηση του τσοπάνη. Στην έκθεση αυτή γίνεται λόγος για τον σκελετό ενός ξύλινου πλοίου, ο οποίος την καλοκαιρινή εποχή προεξέχει από τον νότιο παγετώνα.
Το 1840 ένας δημοσιογράφος από την Κωνσταντινούπολη ανακοίνωσε την ανακάλυψη της Κιβωτού του Νώε. Τούρκικη αποστολή, ειδική για τη μελέτη των χιονοστιβάδων του όρους Αραράτ, ανακάλυψε ένα γιγάντιο ξύλινο σκελετό, σχεδόν ολόμαυρο, που προεξείχε από τους πάγους. Όταν η αποστολή ρώτησε τους κατοίκους συνοικισμών, που γειτονεύουν με το Αραράτ, οι τελευταίοι απάντησαν ότι γνώριζαν την ύπαρξη τέτοιου σκελετού, αλλά δεν τολμούσαν να τον πλησιάσουν, επειδή είχαν δει ένα άγριο πνεύμα στο παράθυρο, που βρισκόταν στο επάνω μέρος του σκελετού. Η τούρκικη αποστολή, παρ’ όλες τις υπερβολικές δυσκολίες, πέτυχε να πλησιάσει την Κιβωτό και να διαπιστώσει ότι διατηρείτο σε καλή κατάσταση και μονάχα τα πλευρά της είχαν υποστεί βλάβη. Ένα μέλος της ομάδας διηγήθηκε ότι οι πλευρές (της Κιβωτού) ήταν κατασκευασμένες από το ξύλο, που αναφέρεται στην Αγία Γραφή, που, όπως είναι γνωστό, προέρχεται από δέντρα, που φύονται στην κοιλάδα του ποταμού Ευφράτη. Μπαίνοντας στην Κιβωτό, τα μέλη της αποστολής κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το σκάφος είχε κατασκευαστεί για τη μεταφορά ζώων, αφού το εσωτερικό του ήταν χωρισμένο σε διαμερίσματα ύψους 15 ποδιών (4,5 μέτρα). Οι Τούρκοι κατόρθωσαν να μπουν σε τρία μονάχα τέτοια διαμερίσματα, γιατί τα άλλα ήταν γεμάτα πάγο. Το μήκος της Κιβωτού ήταν 300 Κude (τούρκικο μέτρο μήκους).
Το 1893, ο αρχιδιάκονος της Νεστοριανής Εκκλησίας (στην Ιερουσαλήμ και στη Βαβυλώνα), Δρ Νουρή (Νοurri), ανακοίνωσε επίσημα ότι είδε την Κιβωτό και ότι μονάχα η πλώρη και η πρύμνη της ήταν ευπρόσιτες, ενώ το κεντρικό τμήμα ήταν καλυμμένο από πάγους. Η Κιβωτός ήταν κατασκευασμένη από βαριά δοκάρια, με σκοτεινό κοκκινωπό - καστανό χρώμα. Ο Νουρή, αφού την μέτρησε, βρήκε ότι οι διαστάσεις της συνέπιπταν ακριβώς με τις διαστάσεις, που μας δίνει η Αγία Γραφή. Ύστερα από αυτό συστήθηκε μια Εταιρεία για να χρηματοδοτήσει τη δεύτερη αποστολή του Δρ Νουρή, με τον όρο ότι η Κιβωτός θα μεταφερόταν για να εκτεθεί στην Παγκόσμια Έκθεση του Σικάγου. Τα σχέδια όμως αυτά απέτυχαν, επειδή η κυβέρνηση της Τουρκίας αρνήθηκε να επιτρέψει την έξοδο της Κιβωτού από τη χώρα.

ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΑΙΩΝΑΣ
Στην εποχή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, τον Αύγουστο του 1916, ένας Ρώσος πιλότος, ο Βλαδίμηρος Ροσκοβίτσκυ (Roskovitsky), σε μια αναγνωριστική πτήση του, βρέθηκε πάνω από τη οροσειρά του Αραράτ και ειδικότερα προς το ΒΑ τμήμα της σκεπασμένης με χιόνια κορυφής, που βρίσκεται στην τουρκική περιοχή και απέχει 20 μίλια από τα ρωσικά σύνορα και σε ύψος 4.666 μέτρα παρατήρησε μια παγωμένη λίμνη. Στην άκρη της λίμνης αυτής διακρινόταν ο σκελετός ενός αντικειμένου που έμοιαζε με μεγάλο πλοίο. Ένα τμήμα του πλοίου αυτού ήταν βυθισμένο στους πάγους, οι πλευρές του όμως ήσαν εκτεθειμένες έξω από τους πάγους, ένα δε κομμάτι από αυτές είχε τρύπες. Διακρινόταν ακόμα το ένα από τα δυο μισά κομμάτια μιας διπλής πόρτας. Και αναρωτήθηκαν: «Πώς μπορούσε ένα πλοίο να φτάσει πάνω στο βουνό;». Το Αραράτ φτάνει μέχρι 5.165 μέτρα ύψος. Είναι σκεπασμένο από χιόνια 9-10 μήνες το χρόνο. Με τον τρόπο αυτόν διατηρήθηκε ο ξύλινος σκελετός του πλοίου, σαν κονσερβοποιημένος.
Όταν ο Ροσκοβίτσκυ πληροφόρησε τους προϊσταμένους του για την ανακάλυψη αυτή, οι τελευταίοι ζήτησαν ακριβή επιβεβαίωση γι’ αυτήν. Ύστερα από μερικές πτήσεις πάνω από το βουνό πείσθηκαν για την παρουσία του πιο πάνω αντικειμένου και έστειλαν μια έκθεση στη Μόσχα και στην Πετρούπολη. Ο αυτοκράτορας Νικόλαος Β' έδωσε διαταγή να σταλεί αποστολή. Η αποστολή αυτή έκανε καταμετρήσεις, φωτογράφισε την Κιβωτό και έκοψε δείγματα, όλα δε αυτά στάλθηκαν στην Πετρούπολη. Δυστυχώς, ολόκληρη η συνάθροιση των πολύτιμων αυτών ντοκουμέντων προφανώς καταστράφηκε κατά τη Ρωσική (κομμουνιστική) Επανάσταση.
Η υπόθεση Ροσκοβίτσκυ ήρθε στην επιφάνεια κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο διευθυντής των Σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών Γιάσπερ Μάσκελιν (Jasper Maskelyn) ανακοίνωσε ότι ένας από τους άντρες του πέταξε πάνω από το Αραράτ από περιέργεια, για να δει αν υπήρχε οποιαδήποτε αλήθεια στους ισχυρισμούς τού Ροσκοβίτσκυ. Ο Σοβιετικός πιλότος σημείωσε επίσης μια κατασκευή, της οποίας ένα τμήμα ήταν βυθισμένο σε παγωμένη λίμνη. Ωστόσο τίποτε από αυτά δεν εμπόδισε τους Σοβιετικούς επιστήμονες από το να χαρακτηρίσουν την ιστορία της Κιβωτού του Νώε σαν μύθο, που δεν έχει καμιά σχέση με την επιστήμη.
Πληροφορίες έχουμε και από τον Αμερικανό ιστορικό και ιεραπόστολο Δρ Ααρών Σμιθ, ειδικό στο θέμα του Κατακλυσμού. Ο επιστήμονας αυτός, σε μακροχρόνια εργασία, συγκέντρωσε μια ολοκληρωμένη ιστορία της βιβλιογραφίας για την Κιβωτό του Νώε (1951).
Στο βιβλίο του Βέρνερ Κέλλερ, ο συγγραφέας αναφέρει τις απόπειρες που έγιναν για την εύρεση της Κιβωτού από τον Γκρήνσμπορο, ειδικό στο θέμα Κατακλυσμός και τον Γάλλο εξερευνητή Ζαν ντε Ρικέ (Jean de Riquer), που σκαρφάλωσε στην ηφαιστειώδη κορυφή το 1952. Δυστυχώς όμως και αυτές οι προσπάθειες απέτυχαν.

Ο ΦΕΡΝΑΝ ΝΑΒΑΡΡΑ
Στην αναζήτηση για το φημισμένο πλοίο της ανθρωπότητας, ο Γάλλος αλπινιστής Φερνάν Ναβαρρά (Fernant Navarra), μαζί με τον 11χρονο γιο του Ραφαήλ, πέτυχε στις 6 Ιουλίου 1955, κατά τρόπο εκπληκτικό να ανέβει στην κορυφή του βουνού Αραράτ. Ανακάλυψε αυτό, που πιστεύει ότι είναι η Κιβωτός του Νώε, φέρνοντας μαζί του κομμάτια ξύλου από τον σκελετό και έστρεψε προς την ανακάλυψή του αυτή το ενδιαφέρον όλου του κόσμου. Η ηλικία του ξύλου ανέρχεται σε μερικές χιλιάδες χρόνια, αλλά αν πράγματι πρόκειται για ένα σημάδι της Βιβλικής Κιβωτού, φυσικά, κανείς δεν μπορεί να πει. Ο Ναβαρρά χρειάστηκε 17 χρόνια να ετοιμαστεί γι’ αυτή την αποστολή. Το γεγονός ότι το όρος Αραράτ βρίσκεται στα σύνορα τριών χωρών - του Ιράν, της Τουρκίας και της Σοβιετικής Ένωσης - και το γεγονός ότι έχει υπογραφεί συμφωνία, που απαγορεύει σε οποιονδήποτε την ανάβαση στο Αραράτ, του δημιούργησε μεγάλες δυσκολίες. Ο Ναβαρρά έφερε σε πέρας τρεις από τις αποστολές του μυστικά, περνώντας από την επικίνδυνη ζώνη τη νύκτα. Η τρίτη, επιτυχημένη, αποστολή πραγματοποιήθηκε ως έξης: Ο Ναβαρρά φτάνοντας στην κορυφή της σκεπασμένης με πάγους περιοχής κατά τη νύκτα, σύμφωνα με τις οδηγίες του Αρμένιου φίλου του, έστησε εκεί μια σκηνή για διανυκτέρευση, με σκοπό να συνεχίσει το πρωί την πορεία του, ώστε να σκαρφαλώσει στους απρόσιτους βράχους, που ήταν τελείως σκεπασμένοι με πάγο. Κατά τη διάρκεια της νύχτας ξέσπασε άγρια καταιγίδα, συνοδευομένη από πυκνή παγωμένη πάχνη και οι Ναβαρρά και Ραφαήλ σχεδόν πάγωσαν, γιατί είχαν καλυφθεί από βαρύ στρώμα χιονιού σε θερμοκρασία 30 βαθμών υπό το μηδέν. Το πρωί, με τη βοήθεια του Θεού, όπως διηγήθηκε ο Ναβαρρά, ξεκίνησε για τον τόπο, που είχε επισημάνει από μακριά σε μια από τις πρώτες του αποστολές. Όμως δεν ήταν ό κατάλληλος καιρός και το κάθε τι ήταν καλυμμένο με πάγο και χιόνια. Παρ’ όλα αυτά, πέτυχε να εντοπίσει και να ανακαλύψει την απαγορευμένη περιοχή και με μεγάλη δυσκολία και κίνδυνο έκοψε μέσα από τον πάγο ένα κομμάτι δοκαριού από τις πλευρές του σκάφους, μήκους ενός μέτρου και πάχους οκτώ εκατοστών. Δεν υπήρχαν σανίδες πελεκημένες στο σημείο αυτό. Κατά την επιστροφή του, ο Ναβαρρά πυροβολήθηκε και συνελήφθη από τη φρουρά των συνόρων, τελικά όμως αφέθηκε ελεύθερος με όλες τις φωτογραφίες του και το κομμάτι του ξύλου. Τέτοιες ήσαν οι συνθήκες, οι σχετικές με την αποστολή αυτή. Σε εργαστήρια στο Κάιρο και στη Μαδρίτη αναλύσεις του κομματιού του ξύλου με ραδιενέργεια καθόρισαν ότι η ηλικία του ήταν 5.000 χρόνια. Το βιβλίο του Ναβαρρά, που εκδόθηκε στα Γαλλικά, είναι εικονογραφημένο με φωτογραφίες που δείχνουν το κόψιμο του δοκαριού από τις πλευρές (της Κιβωτού) και της περιοχής όπου βρίσκεται η Κιβωτός κάτω από τους πάγους, όπως επίσης και φωτογραφίες των αποτελεσμάτων του εργαστηρίου, σκίτσων, σχεδίων κλπ.

DOGUBAYAZIT
Ένα αντικείμενο σε σχήμα σκάφους, που θεωρείται από πολλούς ως τα απολιθωμένα απομεινάρια της Κιβωτού, βρίσκεται στο Dogubayazit, στην Τουρκία. Για πρώτη φορά φωτογραφήθηκε το 1959 από Τούρκο πιλότο της πολεμικής αεροπορίας, σε μια αποστολή χαρτογράφησης του ΝΑΤΟ. Ο Τούρκος λοχαγός Llhan Durupina, μετά από εξέταση των φωτογραφιών, εντόπισε το παράξενο σχήμα που έμοιαζε με πλοίο και βρισκόταν στα σύνορα Τουρκίας - Ιράν σε ύψος 6300 πόδια. Για να μη βγάλει βιαστικά συμπεράσματα, έστειλε τις φωτογραφίες στον ειδικό Dr. Brandenburger από το Οχάιο των ΗΠΑ. Κέρδισε την παγκόσμια προσοχή, όταν η φωτογραφία του δημοσιεύτηκε το 1960 στο περιοδικό Life. Μετά τη δημοσίευση, ο Durupina πήγε και έκανε μερικές ανασκαφές αλλά δεν βρήκε τίποτα, έτσι τα ΜΜΕ ξέχασαν την ιστορία.
Το 1977 ο Ron Wyatt πήγε στο σημείο και ζήτησε άδεια για να εξετάσει το εύρημα καλύτερα. Η άδεια έγινε δεκτή και ο ίδιος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πράγματι αυτή είναι η κιβωτός του Νώε, παραθέτοντας τα παρακάτω στοιχεία:
Το συνολικό μήκος του ευρήματος είναι 515 πόδια ή 300 αιγυπτιακές πήχεις ακριβώς. Το μέσο πλάτος είναι 50 πήχεις. Αυτά είναι τα μεγέθη που αναφέρονται στη Βίβλο.
Τα αποτελέσματα από το Γεω-ραντάρ δείχνουν ότι υπήρχε πράγματι ξύλο εκεί, πριν μετατραπεί σε πετρώματα με την πάροδο του χρόνου.
Από τα αντικείμενα που ανασύρθηκαν, το σημαντικότερο είναι ένα κομμάτι κονταριού που ήταν κολλημένο με οργανική κόλα, καθώς και μια ένωση ξύλων που γινόταν με περίεργο τρόπο εκείνα τα χρόνια: Τοποθετούσαν το ένα ξύλο μέσα στο άλλο και τα ένωναν με ένα κομμάτι μετάλλου που αποτελείτο από σίδηρο (8.38%), αλουμίνιο (8.35%) και τιτάνιο (1.59%).
Επίσης βρέθηκαν μεγάλες πέτρες με τρύπες λαξευμένες, όχι με φυσικό τρόπο, κάτι που μας δείχνει ότι χρησιμοποίησαν την τεχνική εκείνου του καιρού για να ισορροπούν το βάρος στα πλοία που συχνά βρισκόταν είτε στο μπροστινό μέρος του πλοίου είτε στο πίσω.
Χριστιανικές εκστρατευτικές ομάδες πιστεύουν ότι στην προκειμένη περίπτωση πρέπει να πρόκειται για την Βιβλική Κιβωτό. Από το άλλο μέρος, μη χριστιανικές εξερευνητικές αποστολές έχουν πράγματι μαγευτεί από το ασυνήθιστο αντικείμενο που ζητείται να βρεθεί, που όμως αρνούνται κατηγορηματικά να δηλώσουν ότι εδώ πρόκειται για τον σκελετό της Κιβωτού του Νώε.
Ο άνθρωπος όμως δεν έπαυσε ποτέ να αναζητά την Κιβωτό του Νώε. Έτσι τον Αύγουστο του 1982, ανακοινώθηκε ότι αναχώρησε για την Τουρκία ενδεκαμελής αμερικανική αποστολή με σκοπό την αναζήτηση της Κιβωτού του Νώε. Στην επιστημονική αυτή ομάδα, της οποίας τα έξοδα υπολογίζονταν ότι επρόκειτο να ξεπεράσουν τις 60.000 δολάρια, έλαβε μέρος και ένας παλιός Αμερικανός αστροναύτης, ο Τζαίημς Έρουϊν, που το 1971 είχε πατήσει στη Σελήνη κατά τη διάρκεια της διαστημικής αποστολής «Απόλλων 17». Σε συνέντευξή του ο Έρουϊν είπε, ότι οι παρατηρήσεις προηγουμένων εξερευνητικών αποστολών δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία για την ύπαρξη κάποιου μυστηριώδους πλοίου σε κορυφή του όρους Αραράτ. Ο Αμερικανός αστροναύτης πρόσθεσε ότι πιστεύει ότι το πλοίο αυτό είναι η Κιβωτός του Νώε.

Η ΑΝΩΜΑΛΙΑ ΤΟΥ ΑΡΑΡΑΤ
Ένας άλλος «κυνηγός της κιβωτού» είναι ο Edward Crawford, πρώην στρατιωτικός που ανήκει στην Πρεσβυτεριανή Εκκλησία στην περιοχή του Σηάτλ. Ο Crawford ανέβηκε πολλές φορές στο Αραράτ και το 1990, είπε ότι ανακάλυψε ένα μεγάλο ορθογώνιο κατασκεύασμα θαμμένο στον πάγο, σε υψόμετρο 14.765 ποδιών.
«Δεν έχω καμία απολύτως αμφιβολία, ούτε και οι Τούρκοι», είπε στο WND. «Αυτά δεν συμβαίνουν στη φύση», είπε. «Αν νομίζετε ότι κάποιος πήγε μέχρι εκεί για να το χτίσει, τότε χρειάζεται να γίνει ένα μεγαλύτερο θαύμα από τον ίδιο τον Κατακλυσμό του Νώε».
Από το «κατασκεύασμα του Crawford» στο όρος Αραράτ δεν απέχει πολύ κάτι το οποίο έγινε πρωτοσέλιδο τον Μάρτη του 2006 με την κυκλοφορία μιας νέας, υψηλής ανάλυσης ψηφιακής εικόνας που έγινε γνωστή ως η «ανωμαλία του Αραράτ». Επρόκειτο για μια δορυφορική φωτογραφία της ΒΔ κορυφής του Αραράτ, που οι ΗΠΑ είχαν στην κατοχή τους, και στην οποία, σύμφωνα με τον Αμερικανό αναλυτή Porcher Taylor, αποτυπώνονταν πιθανά απομεινάρια της Κιβωτού! Πολλοί θεωρούν ότι αυτή είναι η Κιβωτός του Νώε, που ήδη βρίσκεται σε ένα βουνό δίπλα στο Αραράτ.
Συνολικά υπάρχουν 80.000 έργα, σε 72 γλώσσες, γύρω από τον Κατακλυσμό, από τα οποία τα 70.000 βιβλία αναφέρουν τις διάφορες αφηγήσεις των λαών για τον Κατακλυσμό.

Η ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ
Τον Μάιο του 2011, μια ομάδα Κινέζων και Τούρκων Ευαγγελικών εξερευνητών ισχυρίστηκαν ότι κατά πάσα πιθανότητα ανακάλυψε την Κιβωτό του Νώε σε βουνό της Τουρκίας, σε υψόμετρο 4.000 μέτρων. Η ομάδα ανέφερε ότι βρήκε ξύλινα κομμάτια από μια κατασκευή, στο όρος Αραράτ της ανατολικής Τουρκίας, σε υψόμετρο 13.000 ποδιών, και με βάση τις εξετάσεις με τη μέθοδο χρονολόγησης του άνθρακα, τα κομμάτια αυτά υπολογίζει ότι είναι 4.800 ετών παλιά, δηλαδή είναι σχεδόν από την ίδια εποχή με αυτή που αναφέρεται ότι φτιάχτηκε η Κιβωτός του Νώε.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις και το φωτογραφικό υλικό, το οποίο δημοσίευσε η Daily Mail, οι ερευνητές βρήκαν επτά ξύλινα μέρη θαμμένα κάτω από το χιόνι, καθώς και ηφαιστειακά συντρίμμια κοντά στη κορυφή του βουνού. Η κατασκευή ήταν χωρισμένη σε πολλά ξύλινα διαμερίσματα, κάποια από τα οποία είχαν ξύλινα δοκάρια, και πιστεύεται ότι θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιηθεί για τη φιλοξενία ζώων, οι τοίχοι της ήταν κυρτοί και η επιφάνεια τους ομαλή. Σε βίντεο που παρουσίασαν οι ερευνητές στους δημοσιογράφους φαίνονται ξεκάθαρα πόρτες, σκάλες, καρφιά. Πρόκειται για ποιότητα ξύλου από κυπαρίσσι, γεγονός που ταιριάζει με τις περιγραφές από τα αρχαία κείμενα. Είναι σίγουροι πως κανείς άλλος δεν είχε καταφέρει να εντοπίσει εδώ και αιώνες τα απομεινάρια, εξαιτίας της εξαιρετικά δύσβατης περιοχής! Η περιοχή του Αραράτ είναι μια από τις πιο απρόσιτες σε ολόκληρο τον κόσμο, λόγω ενός περίεργου συνδυασμού υψομέτρου, κακοκαιρίας, απόκρημνων κορυφών και επικίνδυνων ρευμάτων αέρα.
«Δεν λέμε ότι είναι 100% σίγουρο ότι πρόκειται για την κιβωτό του Νώε, αλλά πιστεύουμε ότι κατά 99,9% είναι πράγματι αυτή», δήλωσε ο Yeung Wing-Cheung, σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ από το Χονγκ Κονγκ, και μέλος της 15μελούς ομάδας «Noah's Ark Ministries International», στο Agence France -Presse. «Όλα δείχνουν ότι πρόκειται για τη κατασκευή που φιλοξένησε μέσα της όλα τα είδη των ζώων, διασφαλίζοντας τη σωτηρία τους. Μιλάμε για την πιο σημαντική ανακάλυψη του αιώνα που διανύουμε», δήλωσε στα ΜΜΕ ο Υeung Wing Cheung.
Στη συνέντευξη τύπου που παραχωρήθηκε, ένα άλλο μέλος της αποστολής, ο Panda Lee, είπε χαρακτηριστικά: «Είδαμε τη ξύλινη κατασκευή που αναφέρεται στην Ιερή Βίβλο! Αποτελούνταν από σανίδες, όπου η κάθε μια ήταν περίπου 8 ίντσες. Διέκρινα τους τόρμους (δόντι από ξύλο), απόδειξη ότι κάποτε είχαν χρησιμοποιηθεί μεταλλικά καρφιά. Κατόπιν περπατήσαμε περίπου 100 μέτρα. Σπασμένα ξύλα απλώνονταν στο παγωμένο τοπίο».
Με την υποστήριξη Τούρκων αξιωματούχων της κυβέρνησης και εμπειρογνώμονες της ομάδας τους, ο εκπρόσωπος της NAMI, Man-fai Yuen είπε: «Η ομάδα έρευνας και εγώ προσωπικά μπήκα σε μια ξύλινη κατασκευή ψηλά στο βουνό. Η κατασκευή είναι κατατετμημένη σε διαφορετικούς χώρους. Πιστεύουμε ότι το ξύλινο κατασκεύασμα που μπήκαμε είναι το ίδιο κατασκεύασμα που καταγράφεται σε ιστορικές αναφορές και το ίδιο αρχαίο μεγάλο σκάφος που υποδεικνύεται από τους ντόπιους».
«Η ομάδα έχει κάνει την μεγαλύτερη ανακάλυψη στην ιστορία», δήλωσε ο Oktay Belli, καθηγητής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης. «Αυτό το εύρημα είναι πολύ σημαντικό και το μεγαλύτερο μέχρι τώρα».
Η ομάδα των αρχαιολόγων απέκλεισε το ενδεχόμενο να πρόκειται για τα απομεινάρια ενός ανθρώπινου καταυλισμού, με την αιτιολογία ότι δεν έχουν βρεθεί ποτέ ίχνη ανθρώπινης παρουσίας σε υψόμετρο πάνω από τα 11.500 πόδια (3.500 μέτρα).
Μέλη της ομάδας είπαν ότι μερικά από τα βράχια που μοιάζουν με ξύλα και εξετάστηκαν αποδείχθηκε ότι ήταν απολιθωμένο ξύλο.
Οι τοπικές αρχές θα ζητήσουν από την τουρκική κυβέρνηση στην Άγκυρα να υποβάλλει αίτημα να χαρακτηριστεί η τοποθεσία Παγκόσμια Κληρονομιά της UNESCO και να προστατευτεί, ενώ θέλουν να διεξαχθεί μία μεγάλη αρχαιολογική ανασκαφή.
Από την πρώτη στιγμή ωστόσο, Βρετανοί ερευνητές διατήρησαν τις επιφυλάξεις τους για την γνησιότητα της κιβωτού. «Δεν είναι η πρώτη φορά που κάποιοι υποστηρίζουν ότι βρήκαν την Κιβωτό!», λένε και πιέζουν για την παρουσίαση περισσοτέρων επιχειρημάτων και αδιάσειστων στοιχείων που θα πιστοποιούν τα λεγόμενα τους.
«Κατά διαστήματα, υπάρχουν ανακοινώσεις, σχεδόν πάντα από ενθουσιώδεις χωρίς όμως πραγματικό υπόβαθρο στην αρχαιολογία, σχετικά με την ανακάλυψη της κιβωτού του Νώε κάπου στην Τουρκία», λέει ο Δρ Aren Μ. Maeir, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Bar Ilan του Ισραήλ αι διευθυντής Tell es-Safi/Gath Archaeological Project. Και προσθέτει: «Όπως και με άλλες ανακαλύψεις που αφορούν την βιβλική αρχαιολογία που προέρχονται από μη επαγγελματίες αρχαιολόγους οι ανακοινώσεις είναι αρκετά ύποπτες, δεδομένου ότι το σύνολο των πληροφοριών δεν δημοσιεύονται ποτέ στα πραγματικά επιστημονικά περιοδικά, καθώς και όλα όσα μπορεί να δει κανείς είναι ανακοινώσεις στα ΜΜΕ και σε ιστότοπους».

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Παρ’ όλες τις προσπάθειες που έγιναν ως σήμερα και γίνονται, υπάρχουν ορισμένοι που αμφισβητούν την ύπαρξη της Κιβωτού. Αν όμως λάβουμε υπόψη το συνεχές ενδιαφέρον του ανθρώπου για την ανακάλυψή της (που εκδηλώνεται ακόμη κι από ειδωλολάτρες, από τον 5ο αιώνα π.Χ. μέχρι και σήμερα), δεν αποκλείεται να βρεθούν ίχνη της Κιβωτού.
Μέχρι στιγμής, εμείς αρκούμαστε σε όσα μας διηγείται το θεόπνευστο κείμενο, δηλαδή ό αλάθητος, κατά πάντα αξιόπιστος και σωτήριος λόγος της Παλαιάς Διαθήκης.
Ας συγκρίνουμε για άλλη μια φορά τη Βίβλο: Ο Ιησούς Χριστός επιβεβαιώνει τα γεγονότα του Κατακλυσμού της Γένεσης (Ματθαίος 24:37-39). Και μάλιστα προειδοποιεί για την ερχόμενη Κρίση του Θεού. Κι επειδή η καινούργια αυτή Κρίση δεν έλαβε χώρα ακόμα, οι άνθρωποι δεν σοβαρεύονται με τις προειδοποιήσεις αυτές του Θεού. Γι’ αυτό ο Πέτρος προειδοποιεί ξανά: «Στις έσχατες ημέρες θα έρθουν χλευαστές που θα περπατούν σύμφωνα με τις δικές τους επιθυμίες και λέγοντας: Πού είναι η υπόσχεση της παρουσίας του;» (Β' Πέτρου 3:3-4). Και προσθέτει την προειδοποίηση: «Θα έρθει όμως η ημέρα του Κυρίου σαν κλέφτης μέσα στη νύχτα, κατά την οποία οι ουρανοί θα παρέλθουν με ορμητικό συριστικό ήχο και τα στοιχεία, καθώς θα καίγονται, θα διαλυθούν και η γη και τα έργα που βρίσκονται σ’ αυτή θα κατακαούν» (Β' Πέτρου 3:10).

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ:
[1] Τις πληροφορίες αυτές τις πήραμε από το βιβλίο του Βέρνερ Κέλλερ, με τίτλο «Και η Βίβλος έχει παρ’ όλα αυτά δίκαιο» (ανήκει στα best sellers με τεράστια κυκλοφορία) και από άρθρο του Περιοδικού Ορθόδοξος Ζωή (1982) με τίτλο «Η έρευνα για την Κιβωτό του Νώε».

Πόλεις της Βίβλου: Η μεγάλη Βαβυλώνα

Σε ποια μακρινή και μυστηριώδη νύχτα των χρόνων πρέπει να τοποθετηθεί η απαρχή της Βαβυλώνας;
Σύμφωνα με τη Γένεση, ιδρυτής της ήταν ο Νεβρώδ, που το όνομά του σημαίνει «στασιαστής». Αυτός ήταν που θεμελίωσε τη Βαβέλ. Την πόλη κατέκτησαν διαδοχικά οι Σημίτες, οι Άριοι και οι Χαλδαίοι. Έτσι προέκυψε ένα κράμα φυλών.
Η Βαβυλώνα κυριάρχησε στον ανατολικό κόσμο μετά την πτώση της Νινευή, στα 625 π.Χ. Ο Ναβοπαλασάρ, που είχε γίνει απόλυτος κύριός της, εκτέλεσε εκεί τεράστια έργα. Αλλά ο γιος και διάδοχός του, Ναβουχοδονόσωρ, της έδωσε μεγαλοπρέπεια. Οι κρεμαστοί της κήποι, φυτεμένοι με σπάνια είδη δέντρων και κοσμημένοι με λαμπρά άνθη αποτελούσαν ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου. Ο βασιλιάς είχε διατάξει την κατασκευή τους για να ικανοποιήσει μια ιδιοτροπία της γυναίκας του, που έπληττε βλέποντας μονότονο το τοπίο.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Η πόλη είχε το σχήμα τέλειου τετραγώνου και την περιέβαλλαν ψηλά προστατευτικά τείχη με 250 πύργους (μερικοί τους υπολογίζουν σε 316). Εκατό πύλες από συμπαγή μπρούντζο άνοιγαν προς την ύπαιθρο. Μέσα από το οχύρωμα, μια πλατιά τάφρος γεμάτη νερό χώριζε το τείχος από τις πρώτες κατοικίες.
Ο Ευφράτης διέσχιζε την πόλη από βορρά προς νότο και πλαισιωνόταν από τείχη το ίδιο ψηλά, όπως και αυτά που την περιτριγύριζαν. Πλατιές σκάλες έφταναν μέχρι τον ποταμό, όπου ήταν κατασκευασμένες μεγαλοπρεπείς αποβάθρες. Η πόλη κοβόταν σε μεγάλα τετράγωνα που τα χώριζαν λεωφόροι μήκους 8 χιλιομέτρων και πλάτους 52 μέτρων, οι οποίες τέμνονταν σε ορθές γωνίες και σχημάτιζαν 629 «νησίδες» με κατοικίες και κήπους.
Στην είσοδο της ιερής οδού που οδηγούσε στον κύριο ναό, μια υπέροχη στήλη προοριζόταν να υπενθυμίζει στους μελλοντικούς αιώνες τη δόξα του ιδρυτή της: «Εγώ είμαι ο Ναβουχοδονόσωρ, ο βασιλιάς της Βαβυλώνας. Έστρωσα με πέτρες την οδό της Βαβέλ για την πομπή του μεγάλου θεού Μαρδούκ. Ο Μαρδούκ, ο κύριος που δίνει την αιώνια ζωή».
Από κάθε πλευρά της θριαμβευτικής αυτής οδού υψώνονταν τείχη 7 μέτρων, επενδυμένα με γαλάζια τούβλα, που πάνω τους ξεπρόβαλλαν ανάγλυφα 120 λιοντάρια πυρρόχρωμα, αραδιασμένα το ένα πίσω από το άλλο, με το στόμα μισάνοιχτο. Ένα ζιγκουράτ, πελώρια βαθμιδωτή πυραμίδα, με βάση 100 τετραγωνικά μέτρα και 100 μέτρα ύψος, επεσήμαινε το κέντρο της πόλης. Τα 85 εκατομμύρια τούβλα, που χρειάστηκαν για τη γιγάντια αυτή κατασκευή, έφερναν όλα τη βασιλική σφραγίδα.
Οι ιεροί, αλλά κι οι κοσμικοί συγγραφείς, συμφωνούν στην περιγραφή της μεγαλοπρεπούς αυτής πόλης. Ο Ηρόδοτος, ο Ξενοφώντας και ο Πλίνιος μαρτυρούν για τη λαμπρότητά της. Όσο για τους προφήτες της Βίβλου, την αποκαλούν «υψηλή πόλη», «δόξα των βασιλείων».

Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΗΡΟΔΟΤΟΥ
Ο Ηρόδοτος περιγράφει ως εξής την ξακουστή πολιτεία: «Η πόλη αυτή είναι ως εξής περίπου: Κείται σε μεγάλη πεδιάδα και σχηματίζει τετράγωνο, κάθε πλευρά του οποίου έχει 120 στάδια. Έτσι όλη η περίμετρος της πόλης είναι 480 στάδια. Τέτοια είναι η έκταση της πόλης της Βαβυλώνας, και ήταν διακοσμημένη όσο καμιά άλλη πόλη από όσες γνωρίζουμε. Κατ’ αρχήν την περιβάλλει τάφρος βαθιά, πλατιά και γεμάτη νερό. Έπειτα υψώνεται τείχος του οποίου το μεν πλάτος είναι 50 βασιλικοί πήχεις (περίπου 30 μέτρα) και το ύψος 200 (περίπου 120 μέτρα)...
Επάνω σ’ αυτό το τείχος και στις άκρες έχτισαν οικήματα μονόπατα (μεμονωμένοι πύργοι, που ίσως αποτελούνταν από ένα μόνο δωμάτιο) αντικριστά μεταξύ τους και ανάμεσα στα οικήματα άφησαν όσο διάστημα χρειάζεται για να κυκλοφορεί άρμα τέθριππο. Γύρω από το τείχος κατασκευάστηκαν 100 πύλες, όλες χάλκινες, με παραστάτες και υπέρθυρα κι αυτά από χαλκό...
Έτσι λοιπόν περιτειχίστηκε η Βαβυλώνα. Η πόλη αφετέρου ήταν χωρισμένη σε δύο μέρη, επειδή στο μέσον της περνά ο ποταμός που λέγεται Ευφράτης. Αυτός έρχεται από την Αρμενία, είναι μεγάλος, βαθύς και γρήγορος και εκβάλλει στην Ερυθρά θάλασσα (Περσικό κόλπο). Από εκεί γίνονται γωνίες και έπειτα σε κάθε όχθη του ποταμού από τη μια άκρη στην άλλη εκτείνεται τοίχος από 8 πλίνθους. Η ίδια η πόλη, γεμάτη σπίτια τριώροφα και τετραώροφα, κατατέμνεται από ευθείες οδούς, όχι μόνον τις κύριες, αλλά και τις εγκάρσιες που καταλήγουν στον ποταμό. Απέναντι από κάθε οδό στον τοίχο δίπλα στον ποταμό υπήρχαν μικρές πύλες, ισάριθμες προς τις οδούς. Ήταν και αυτές χάλκινες και άνοιγαν ακριβώς προς τις όχθες του ποταμού.
Το τείχος λοιπόν έχει δύο βραχίονες, οι οποίοι φτάνουν μέχρι τον ποταμό. Από Το εξωτερικό τείχος που ανέφερα είναι ο θώρακας της πόλης, ενώ στο εσωτερικό υπάρχει άλλο τείχος που δεν είναι καθόλου πιο αδύνατο από το πρώτο, αλλά στενότερο. Στη μέση κάθε μέρους της πόλης ήταν χτισμένα, στο ένα τα βασιλικά ανάκτορα με περίβολο μεγάλο και στερεό, και στο άλλο ο ναός του Δία Βαάλ (το ιερό του Μπελ-Μαρντούκ) με τη χάλκινη πύλη, που σωζόταν και στις μέρες μου ακόμα και είχε σχήμα τετράγωνο, και κάθε πλευρά του είχε μήκος 2 σταδίων. Στο μέσον του ιερού υψώνεται πύργος ογκώδης,[1] που έχει μήκος και πλάτος ενός σταδίου, και πάνω από αυτόν υπάρχει άλλος πύργος και άλλος πάνω από αυτόν και ούτω καθ’ εξής μέχρις οκτώ. Οφιοειδής σκάλα έχει κατασκευαστεί εξωτερικά που φέρνει από πύργο σε πύργο, και στη μέση περίπου της ανάβασης υπάρχουν σταθμός και αναπαυτικά καθίσματα, όπου κάθονται και ξεκουράζονται, όσοι ανεβαίνουν. Στον τελευταίο πύργο υπάρχει μεγάλος ναός και μέσα στον ναό μεγάλο κρεβάτι καλοστρωμένο και κοντά του ένα χρυσό τραπέζι. Κανένα άγαλμα δεν έχει τοποθετηθεί στο μέρος αυτό ούτε διανυκτερεύει κανείς άνθρωπος, εκτός μόνον από μια ιθαγενή γυναίκα, την οποία εκλέγει μεταξύ όλων ο θεός, όπως λένε οι Χαλδαίοι, οι ιερείς αυτού του θεού... Κάτω από αυτόν το ναό της Βαβυλώνας υπάρχει και άλλος ναός με μεγάλο χρυσό άγαλμα του Δία (του Μαρντούκ) που κάθεται και κοντά είναι μεγάλο χρυσό τραπέζι. Το βάθρο και ο θρόνος είναι επίσης από χρυσάφι, και όπως έλεγαν οι Χαλδαίοι, όλα αυτά έχουν γίνει με 800 τάλαντα χρυσού. Έξω από τον ναό ο βωμός είναι χρυσός. Υπάρχει όμως και άλλος βωμός μεγάλων διαστάσεων, πάνω στον οποίον θυσιάζουν τα μεγάλα ζώα, επειδή στον χρυσό βωμό δεν επιτρέπεται να θυσιάζουν παρά μόνο ζώα του γάλακτος. Επάνω στον μεγάλο βωμό οι Χαλδαίοι καίνε κάθε χρόνο 1.000 τάλαντα θυμίαμα, όταν τελούν τη γιορτή του θεού. Την εποχή εκείνη (δηλαδή του Κύρου) υπήρχε ακόμα στο τέμενος αυτό άγαλμα 12 πήχεων χρυσό και ογκώδες...».

ΝΑΒΟΥΧΟΔΟΝΟΣΩΡ
Μεθυσμένος από δόξα και αλαζονεία, ο Ναβουχοδονόσωρ, θαυμάζοντας από το ανάκτορό του την ασύγκριτη πολιτεία φώναξε: «Δεν είναι αυτή η μεγάλη Βαβυλώνα, που εγώ έχτισα για καθέδρα του βασιλείου με την ισχύ της δύναμής μου και για τιμή της δόξας μου;». Ο μονάρχης ξεχνούσε ότι η δόξα ανήκει μόνον στον Θεό, ο Οποίος και τη δίνει σε όποιον Αυτός θέλει. Μόλις τα αλαζονικά αυτά λόγια βγήκαν από το στόμα του, μια φωνή ακούστηκε από τον ουρανό: «Σε σένα αναγγέλλεται, βασιλιά Ναβουχοδονόσωρ: Η βασιλεία σου παρήλθε από σένα και θα εκδιωχθείς από τους ανθρώπους και η κατοικία σου θα είναι μαζί με τα θηρία του χωραφιού. Χορτάρι θα τρως όπως τα βόδια και θα περάσουν επάνω σου επτά καιροί, μέχρις ότου γνωρίσεις ότι ο Ύψιστος είναι ο Κύριος της βασιλείας των ανθρώπων, και σε όποιον θέλει, τη δίνει» (Δανιήλ 4:30-32).
Η θεία ποινή εκτελέστηκε κατά γράμμα. Ξαφνικά, χτυπημένος από παράκρουση ο υπερφίαλος ηγεμόνας κατάντησε σαν ζώο. Ένα όνειρο, από το οποίο δεν συνετίστηκε, παρά την προειδοποίηση του Δανιήλ, μπορούσε να τον φέρει σε μετάνοια: «Βασιλιά, ας γίνει σε σένα δεκτή η συμβουλή μου και απόκοψε τις αμαρτίες σου με δικαιοσύνη και τις ανομίες σου με οικτιρμούς φτωχών, ίσως και διαρκέσει η ευημερία σου» (Δανιήλ 4:27). Η παραφροσύνη του βασιλιά διήρκεσε 7 χρόνια και έπειτα το λογικό του ξανάρθε. Ο ίδιος ταπεινώθηκε μπροστά στον Θεό του ουρανού, ο Οποίος τον ελέησε και τον αποκατάστησε για ένα διάστημα στο θρόνο του.

ΒΑΛΤΑΣΑΡ
Τον Ναβουχοδονόσωρ διαδέχθηκε ο Βαλτάσαρ. Με αυτόν άρχισε η παρακμή της τεράστιας Βαβυλωνιακής αυτοκρατορίας. Ο Κύρος, ο γνωστός στην Ιστορία με το όνομα Κυαξάρης Β', ανεψιός και αρχιστράτηγος των φοβερών στρατιωτών του Δαρείου, βασιλιά της Περσίας, πολιορκούσε τη Βαβυλώνα.
Θεωρώντας ότι είναι ασφαλής πίσω από τα πελώρια τείχη της πόλης του, ο Βαλτάσαρ διασκέδαζε, ωθώντας τη βεβήλωση μέχρι του σημείου να χρησιμοποιήσει μέσα στην κραιπάλη του τα χρυσά σκεύη του Ναού της Ιερουσαλήμ, που είχε αφαιρέσει από εκεί ο προκάτοχός του. Έπινε από αυτά μαζί με τους αυλικούς του και τις παλλακίδες του. Ξαφνικά, ένα ανθρώπινο χέρι φάνηκε πάνω στον τοίχο του ανακτόρου και χάραξε γράμματα μυστηριώδη: «Μενέ, Μενέ, Θεκέλ, Ουφαρσίν». Τρόμος τον κυρίευσε. Διέταξε να καλέσουν τους μάγους και τους αστρολόγους του που δεν μπόρεσαν να αποκρυπτογραφήσουν την επιγραφή. Με συμβουλή της βασίλισσας κλήθηκε και ο Δανιήλ. Αυτός αποκάλυψε στον βασιλιά το φοβερό νόημα της επιγραφής: «Ο Θεός μέτρησε τη βασιλεία σου και την τελείωσε. Ζυγίστηκες στην πλάστιγγα και βρέθηκες ελλιπής. Διαιρέθηκε η βασιλεία σου και δόθηκε στους Μήδους και Πέρσες» (Δανιήλ 5:25-28).
Την ίδια νύχτα, η προφητεία εκπληρώθηκε. Ο Δαρείος, αφού παρέκλινε τη ροή του Ευφράτη, μπήκε στην πόλη από την αποστραγγισμένη κοίτη του ποταμού. Έσφαξε τον Βαλτάσαρ και προσάρτησε την πόλη στη Μηδοπερσική αυτοκρατορία. Ήταν η πτώση της Βαβυλώνας.

Η ΚΑΤΑΛΗΞΗ
Εξήντα χρόνια αργότερα, ο Ξέρξης την λεηλάτησε και έδιωξε τους κατοίκους της. Ο Μ. Αλέξανδρος θέλησε να την ανοικοδομήσει. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποίησε 10.000 στρατιώτες, αλλά πέθανε μέσα στην πόλη αυτήν, πριν ολοκληρώσει το έργο του. Τέλος ο Σέλευκος Α' ο Νικάνωρ μετέφερε την πρωτεύουσά του στη συμβολή του Τίγρη και του Ευφράτη κοντά στη θέση της σημερινής Βαγδάτης και τη νέα του πρωτεύουσα, που αντικατέστησε τη Βαβυλώνα, την ονόμασε Σελεύκεια.
Έτσι εκπληρώθηκαν οι προφητείες του Ησαΐα και του Ιερεμία: «Και η Βαβυλώνα, η δόξα των βασιλείων, το ένδοξο καύχημα των Χαλδαίων, θα είναι όπως όταν ο Θεός είχε καταστρέψει τα Σόδομα και τα Γόμορρα. Ουδέποτε θα κατοικηθεί ούτε θα κατασκηνωθεί από γενιά σε γενιά, ούτε Άραβες θα στήσουν τις σκηνές τους εκεί ούτε ποιμένες θα αναπαύονται εκεί» (Ησαΐας 13:19-20).

ΟΙ ΑΜΑΡΤΙΕΣ ΤΗΣ ΒΑΒΥΛΩΝΑΣ
Πρώτα απ’ όλα η άμετρη αλαζονεία των βασιλέων της. Η αλαζονεία προηγείται της συντριβής. Κανένας από τους μεγάλους του κόσμου δεν είναι που αργά ή γρήγορα να μη γνώρισε αυτή τη σκληρή εμπειρία. Ο Θεός αντιτίθεται στους υπερήφανους, αλλά ελεεί τους ταπεινούς. Ο Ναβουχοδονόσωρ είναι ένα συναρπαστικό παράδειγμα. Η αλαζονεία του επέσυρε την ποινή, όπως το αλεξικέραυνο τραβάει τον κεραυνό. Η εξουθενωτική παραφροσύνη του διήρκεσε 7 χρόνια, και τότε επανήλθε το λογικό του και ανένηψε η καρδιά του. Ταπεινώθηκε, λάτρεψε το χέρι που τον κτύπησε και δόξασε τον Θεό του ουρανού: «Τώρα, εγώ ο Ναβουχοδονόσωρ αινώ και υπερυψώνω και δοξάζω τον βασιλιά του ουρανού, επειδή, όλα τα έργα του είναι αλήθεια και οι δρόμοι του κρίση και μπορεί να ταπεινώσει αυτούς που περπατούν μέσα στην υπερηφάνεια» (Δανιήλ 4:37). Ο Θεός που συγχωρεί όταν υπάρχει ειλικρινής μετάνοια, αποκατέστησε επί ένα διάστημα τον Ναβουχοδονόσωρ στο θρόνο του.
Αμαρτία της Βαβυλώνας ήταν επίσης ο αποκρυφισμός, η μαγεία. Το ότι στους Βαβυλώνιους χρωστάμε τα θεμέλια των Μαθηματικών και της Αστρονομίας, δεν πρέπει να μας κάνει να παραβλέψουμε ότι, κυρίως για την πρόγνωση του μέλλοντος, οι αστρολόγοι τους μελετούσαν τις κινήσεις της Σελήνης ως προς τον Ήλιο, τις εκλείψεις, τις τροχιές των πλανητών, τις θέσεις των άστρων. Η επιστήμη τους, που είναι ευγενής και ωραία από μόνη της, γινόταν δούλη της τύφλωσής τους. Μάγοι και μάντεις εξασκούσαν στη Βαβυλώνα τη σκοτεινή τους επήρεια. Επικαλούνταν δαιμονικές δυνάμεις για βασανισμό των ανθρώπων. Έχει διασωθεί πλούσια φιλολογία επωδών και εξορκισμών, καθώς και περιγραφών μαγικών τελετουργιών.
Όμως ο Θεός ρητά απαγορεύει τέτοιες ενέργειες. Ο Νόμος Του, που αρχικά δόθηκε στον Ισραήλ, ισχύει για κάθε έθνος και κάθε εποχή. Η Βαβυλώνα δεν διέφυγε την κρίση που ο Θεός εξάγγειλε εναντίον αυτών που επιδίδονταν στη δαιμονολατρία.
Η έκλυση των ηθών, ο δεσποτισμός και η βία προστίθενται στις αμαρτίες της Βαβυλώνας. Μέσα από τις σελίδες της Βίβλου παραμένει ως η εικόνα της διαφθοράς. Το βιβλίο της Αποκάλυψης την παρουσιάζει σαν σύμβολο μιας εκκλησίας ξεπεσμένης, που όχι μόνο έχει χάσει την πρώτη της αγάπη, αλλά και έχει μολυνθεί εξαιτίας της ανάμιξής της με την ανομία του κόσμου, της κερδοσκοπίας της, της αγάπης της προς το χρήμα και των κοσμικών της επιδιώξεων. Ακόμα μπορεί να προεικονίσει μια ψεύτικη θεολογία, όπου ο Θεός δεν ήταν πλέον παρά μια συμβολική μορφή, ο Ιησούς Χριστός μια εικόνα, η Αγία Γραφή ένα κείμενο νοθευμένο στο οποίο δεν μπορεί κανείς να δίνει πίστη. Τέλος η Βαβυλώνα απεικονίζει ένα κόσμο βίας, αντιθέσεων και ηδονισμού.
«Και πάνω στο μέτωπό της ήταν γραμμένο ένα όνομα: Μυστήριο, η μεγάλη Βαβυλώνα, η μητέρα των πορνών και των βδελυγμάτων της γης» (Αποκάλυψη 17:5).
Μέσα από τις πεδιάδες της Μεσοποταμίας, ο Ευφράτης συνεχίζει να ρέει και να περιβρέχει με τα νερά του τα ερείπια της αρχαίας πολιτείας, που καθένα από τα τούβλα της εξακολουθεί να φέρνει τη βασιλική σφραγίδα, σήμα μιας υπερφίαλης δύναμης, ξεγραμμένης από τον Θεό.

ΟΙ ΠΙΣΤΟΙ ΚΑΙ Η ΒΑΒΥΛΩΝΑ
Ο κόσμος μας, η σύγχρονη Βαβυλώνα που τείνει να πάρει διαστάσεις διαπλανητικές, μήπως πρέπει να περιμένει παρόμοιο τέλος;
Σε κάθε εποχή και σε κάθε τόπο, τα ίδια αίτια φέρνουν τα ίδια αποτελέσματα. Η πρώτη Βαβυλώνα κατέρρευσε. Και η δική μας εκεί κατευθύνεται, θύμα της αλαζονείας και της ασέβειάς της. Γι’ αυτό αναφέρεται: «Βγείτε έξω από αυτή (τη Βαβυλώνα), ο λαός μου, και μη συγκοινωνήσετε στις αμαρτίες της, για να μη πάρετε από τις πληγές της» (Αποκάλυψη 18:4).
Να βγουν οι πιστοί από τη Βαβυλώνα; Αλλά, δεν είναι προσδεμένοι σ’ αυτήν από μόνο το γεγονός ότι είναι άνθρωποι; Όμως, δεν πρόκειται για έξοδο από τον κόσμο, αλλά για αποχωρισμό από την ανομία που είναι σ’ αυτόν. Δεν μπορούμε να φύγουμε από την κοινωνία. Εκεί εργαζόμαστε, εκεί έχουμε ευθύνες και νόμιμους δεσμούς. Δεν καλούμαστε σε αναχωρητισμό, αλλά να ζήσουμε σε αντίθεση με το πνεύμα του κόσμου, όπως έκανε ο Δανιήλ, που μαζί με τους τρεις συντρόφους του «έβαλε στην καρδιά του να μη μολυνθεί από τα φαγητά του βασιλιά ούτε από το κρασί που εκείνος έπινε» (Δανιήλ 1:8).
Πόσο ωραία και μεγάλη είναι η μαρτυρία αυτών των νέων μέσα στη Βαβυλώνα, οι οποίοι προτίμησαν το φλογερό καμίνι και το λάκκο των λιονταριών, από το να απιστήσουν στον Θεό.
Η εκκλησία οφείλει να πάει προς τον κόσμο. Δεν πρέπει όμως να συμμορφωθεί με αυτόν. Αυτή είναι η προσταγή του Κυρίου: «Μη συμμορφώνεστε με τούτο τον αιώνα» (Ρωμαίους 12:2). «Μη αγαπάτε τον κόσμο, ούτε αυτά που υπάρχουν μέσα στον κόσμο. Αν κάποιος αγαπάει τον κόσμο, η αγάπη του Πατέρα δεν υπάρχει μέσα σ’ αυτόν, επειδή, κάθε τι που υπάρχει στον κόσμο: η επιθυμία της σάρκας και η επιθυμία των ματιών και η αλαζονεία του βίου, δεν είναι από τον Πατέρα, αλλά είναι από τον κόσμο» (Α' Ιωάννου 2:15-16).
Πρέπει να προσέξουμε, μήπως η αδυναμία της χριστιανικής μαρτυρίας, το ανίσχυρο της εκκλησίας, προέρχονται από το γεγονός ότι γίνεται σύγχυση της «παραμονής μέσα στον κόσμο» και της «συμμόρφωσης με τον κόσμο».
Το να παραμένει ο πιστός μέσα στον κόσμο, όπως ήταν ο Δανιήλ και οι φίλοι του στη Βαβυλώνα, είναι επιθυμητό από τον Θεό. Όμως αποκρούεται από τον Θεό η παραδοχή του κοσμικού πνεύματος.
Από εμάς ζητάει να είμαστε ανεπίληπτοι και καθαροί, να παραμένουμε άμεμπτοι σαν γνήσια παιδιά του Θεού «ανάμεσα σε μια γενιά άδικη και διεστραμμένη», φέγγοντας σαν λυχνάρια μέσα στο σκοτάδι της νύχτας.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Ο λεγόμενος πύργος της Βαβέλ, που αναφέρεται στη Βίβλο. Τους πύργους των ναών τους οι Βαβυλώνιοι τους ονόμαζαν ziggurat.

Οι 95 Θέσεις του Μαρτίνου Λούθηρου

Αυτό είναι το έγγραφο που ο Μαρτίνος Λούθηρος κάρφωσε στην πόρτα της Εκκλησίας στη Βιτεμβέργη:

Από αγάπη για την αλήθεια και από την επιθυμία να την αποσαφηνίσει, ο Αιδ. Πατήρ Μαρτίνος Λούθηρος, Μάγιστρος των Τεχνών και της Ιερής Θεολογίας, και τακτικός καθηγητής αυτών στο Πανεπιστήμιο της Βιτεμβέργης, προτίθεται να υπερασπιστεί τις ακόλουθες θέσεις και να συζητήσει επ’ αυτών επί τόπου. Συνεπώς, ζητά από εκείνους που δεν μπορούν να παρίστανται και να συζητήσουν μαζί του, να το κάνουν γραπτώς. Στο όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, Αμήν.

1. Όταν ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός είπε, «Μετανοείτε» (Ματθαίος 4:17), ήθελε ολόκληρη η ζωή των πιστών να είναι μια ζωή μετάνοιας.

2. Η λέξη αυτή δεν μπορεί να κατανοηθεί σαν να αναφέρεται στο μυστήριο της μετάνοιας, δηλαδή, στην εξομολόγηση και την ικανοποίηση, όπως παρέχονται από τον κλήρο.

3. Ωστόσο, δεν σημαίνει μόνον εσωτερική μετάνοια. Τέτοια εσωτερική μετάνοια δεν έχει αξία, αν δεν παράγει διάφορες εξωτερικές μορφές ταπείνωσης της σάρκας.

4. Η ποινή της αμαρτίας διατηρείται όσο παραμένει το μίσος προς το εγώ (δηλαδή, η πραγματική εσωτερική μετάνοια), δηλαδή μέχρι την είσοδό μας στη Βασιλεία των Ουρανών.

5. Ο Πάπας ούτε επιθυμεί ούτε είναι ικανός να συγχωρήσει οποιεσδήποτε ποινές, εκτός από εκείνες που έχει επιβάλλει η δική του εξουσία ή εκείνη των εκκλησιαστικών κανόνων.

6. Ο Πάπας δεν μπορεί να συγχωρήσει οποιαδήποτε ενοχή, παρά μόνο δηλώνοντας και δείχνοντας ότι αυτή έχει συγχωρηθεί από τον Θεό, ή, για να είμαστε ακριβείς, συγχωρώντας την ενοχή σε περιπτώσεις που επαφίενται στην κρίση του. Αν περιφρονηθεί το δικαίωμά του να δώσει άφεση στις περιπτώσεις αυτές, τότε η ενοχή θα παραμείνει σίγουρα ασυγχώρητη.

7. Ο Θεός δεν συγχωρεί την ενοχή σε κανέναν εκτός και αν την ίδια στιγμή ο άνθρωπος ταπεινωθεί σε όλα τα ζητήματα και δηλώσει υποταγή στον αντιπρόσωπό Του, τον ιερέα.

8. Οι εκκλησιαστικοί κανόνες περί μετανοίας επιβάλλονται μόνο στους ζωντανούς, και, σύμφωνα με τους ίδιους τους κανόνες, τίποτα δεν μπορεί να επιβληθεί στους αποθνήσκοντες.

9. Συνεπώς, το Άγιο Πνεύμα, μέσω του Πάπα, είναι καλό προς εμάς όσο ο Πάπας στα διατάγματά του εξαιρεί πάντα το άρθρο περί θανάτου και υψίστης αναγκαιότητας.

10. Οι ιερείς δρουν με άγνοια και πονηρά, στην περίπτωση των αποθνησκόντων, όταν τους επιβάλλουν εκκλησιαστικές ποινές για το καθαρτήριο.

11. Τα ζιζάνια της μετατροπής της εκκλησιαστικής ποινής στην ποινή του καθαρτηρίου προφανώς σπάρθηκαν ενόσω οι επίσκοποι κοιμόντουσαν (Ματθαίος 13:25).

12. Σε παλαιότερες εποχές οι εκκλησιαστικές ποινές επιβάλλονταν, όχι μετά, αλλά πριν την άφεση, ως δοκιμές πραγματικής μετάνοιας.

13. Οι αποθνήσκοντες απελευθερώνονται με τον θάνατο από όλες τις ποινές, είναι ήδη νεκροί όσον αφορά το κανονικό δίκαιο, και έχουν δικαίωμα να ελευθερωθούν από αυτό.

14. Η ατελής ευσέβεια ή αγάπη (προς τον Θεό) εκ μέρους του αποθνήσκοντος συνοδεύεται κατ’ ανάγκη από μεγάλο φόβο. Και όσο μικρότερη είναι η αγάπη, τόσο μεγαλύτερος είναι ο φόβος.

15. Αυτός ο φόβος ή ο τρόμος επαρκούν από μόνος του, για να μην αναφερθούμε σε άλλα πράγματα, για να αποτελέσει την ποινή του καθαρτηρίου, καθώς είναι πολύ κοντά στη φρίκη της απόγνωσης.

16. Η κόλαση, το καθαρτήριο και ο ουρανός φαίνονται να διαφέρουν μεταξύ τους όσο η απόγνωση, ο φόβος και η βεβαιότητα της σωτηρίας.

17. Φαίνεται σαν να πρέπει, για τις ψυχές στο καθαρτήριο, ο φόβος αναγκαστικά να μειωθεί και η αγάπη να αυξηθεί.

18. Επιπλέον, δεν φαίνεται να έχει αποδειχθεί, είτε από τη λογική είτε από τη Γραφή, ότι οι ψυχές στο καθαρτήριο βρίσκονται έξω από την κατάσταση της αξιομισθίας, δηλαδή, δεν είναι ικανές να αυξηθούν σε αγάπη.

19. Ούτε φαίνεται να έχει αποδειχθεί ότι οι ψυχές στο καθαρτήριο, τουλάχιστον όχι όλες από αυτές, είναι βέβαιες και σίγουρες για τη σωτηρία τους, έστω κι αν εμείς οι ίδιοι μπορεί να είμαστε απολύτως βέβαιοι γι’ αυτό.

20. Συνεπώς, ο Πάπας, όταν χρησιμοποιεί τα λόγια «απεριόριστη άφεση όλων των ποινών», στην πραγματικότητα δεν σημαίνει «όλες τις ποινές», αλλά μόνον εκείνες που έχει επιβάλλει ο ίδιος.

21. Άρα, αυτοί οι κήρυκες των συγχωροχαρτιών πλανώνται όταν λένε ότι ένας άνθρωπος έχει απαλλαχθεί από κάθε ποινή και έχει σωθεί μέσω των παπικών συγχωροχαρτιών.

22. Στην πραγματικότητα, ο Πάπας δεν δίνει άφεση σε καμιά ποινή στις ψυχές στο καθαρτήριο την οποία ποινή, σύμφωνα με το Κανονικό Δίκαιο, οι ψυχές έπρεπε να είχαν πληρώσει σ’ αυτή τη ζωή.

23. Αν η άφεση για όλες τις ποινές μπορούσε να χορηγηθεί σε οποιονδήποτε, ασφαλώς θα χορηγείτο μόνο στους πιο τέλειους, δηλαδή σε ελάχιστους.

24. Για τον λόγο αυτόν, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν εξαπατηθεί από αυτήν τη γενική και πολύ λογική υπόσχεση για απελευθέρωση από την ποινή.

25. Η εξουσία που έχει ο Πάπας γενικά πάνω στο καθαρτήριο αντιστοιχεί στην εξουσία που έχει κάθε επίσκοπος ή εφημέριος με έναν ιδιαίτερο τρόπο στη δική του επισκοπή ή ενορία.

26. Ο Πάπας κάνει πολύ καλά όταν χορηγεί άφεση σε ψυχές στο καθαρτήριο, όχι με τη δύναμη των κλειδιών, την οποία δεν έχει, αλλά μεσολαβώντας γι’ αυτές.

27. Κηρύττουν μόνο ανθρώπινες διδασκαλίες όσοι λένε ότι μόλις τα νομίσματα κουδουνίσουν στο χρηματοκιβώτιο, η ψυχή φεύγει από το καθαρτήριο.

28. Είναι σίγουρο ότι μόλις τα χρήματα κουδουνίσουν στο χρηματοκιβώτιο, μπορεί να αυξηθούν η απληστία και η φιλαργυρία, αλλά όταν μεσολαβεί η εκκλησία, το αποτέλεσμα είναι αποκλειστικά στα χέρια του Θεού.

29. Ποιος ξέρει αν όλες οι ψυχές στο καθαρτήριο επιθυμούν να λυτρωθούν, καθώς έχουμε τις εξαιρέσεις του Αγ. Σεβερίνου και του Αγ. Πασχαλίου, όπως αναφέρεται σ’ ένα μύθο.

30. Κανείς δεν είναι σίγουρος για την τιμιότητα της δικής του μεταμέλειας, και ακόμα λιγότερο για το ότι έχει λάβει ολοκληρωτική άφεση.

31. Ο άνθρωπος, που πράγματι εξαγοράζει την άφεση με συγχωροχάρτια, είναι τόσο σπάνιος όσο κι εκείνος που έχει πράγματι μεταμεληθεί. Στην πραγματικότητα, είναι εξαιρετικά σπάνιος.

32. Όσοι πιστεύουν ότι μπορούν να είναι σίγουροι για τη σωτηρία τους επειδή αγόρασαν συγχωροχάρτια, θα είναι αιώνια καταραμένοι, μαζί με τους δασκάλους τους.

33. Οι άνθρωποι πρέπει να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί απέναντι σε όσους λένε ότι η συγχώρηση του Πάπα είναι ένα ανεκτίμητο δώρο του Θεού με το οποίο ο άνθρωπος συμφιλιώνεται με Εκείνον.

34. Επειδή η χάρη των συγχωροχαρτιών αφορά μόνον τις ποινές της μυσταγωγικής ικανοποίησης που καθιέρωσε ο άνθρωπος.

35. Όσοι διδάσκουν ότι η μετάνοια δεν είναι αναγκαία εκ μέρους εκείνων που σκοπεύουν να βγάλουν ψυχές από το καθαρτήριο πληρώνοντας χρήματα ή να αγοράσουν προνόμια εξομολόγησης, διδάσκουν μη χριστιανικές διδασκαλίες.

36. Κάθε αληθινά μετανοημένος Χριστιανός έχει δικαίωμα στην πλήρη άφεση της ποινής και της ενοχής, ακόμα και χωρίς να έχει συγχωροχάρτια.

37. Κάθε αληθινός Χριστιανός, είτε ζωντανός είτε νεκρός, συμμετέχει σε όλες τις ευλογίες του Χριστού και της εκκλησίας, και αυτή η συμμετοχή του χορηγείται από τον Θεό, ακόμα και χωρίς να έχει συγχωροχάρτια.

38. Παρ’ όλα αυτά, η παπική άφεση και ευλογία σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να περιφρονούνται, επειδή αποτελούν, όπως είπα (Θέση 6), τη διακήρυξη της θείας άφεσης.

39. Είναι πολύ δύσκολο, ακόμα και για τους πιο μορφωμένους θεολόγους, την ίδια στιγμή να επαινούν στους ανθρώπους τη γενναιοδωρία των συγχωροχαρτιών και την ανάγκη για αληθινή μεταμέλεια.

40. Ο Χριστιανός που ειλικρινά μετανοεί αναζητά και επιδιώκει να πληρώσει ποινές για τις αμαρτίες του. Όμως, η γενναιοδωρία των συγχωροχαρτιών μετριάζουν τις ποινές και κάνουν τους ανθρώπους να τις μισήσουν, ή τουλάχιστον τους δίνουν ευκαιρία να τις μισήσουν.

41. Τα παπικά συγχωροχάρτια πρέπει να προβάλλονται με προσοχή, μήπως οι άνθρωποι σκεφτούν εσφαλμένα ότι αυτά είναι προτιμότερα από άλλα καλά έργα αγάπης.

42. Οι Χριστιανοί πρέπει να διδαχθούν ότι ο Πάπας δεν σκοπεύει να δείξει ότι η αγορά των συγχωροχαρτιών θα πρέπει να συγκρίνεται, με οποιονδήποτε τρόπο, με έργα ελέους.

43. Οι Χριστιανοί πρέπει να διδαχθούν ότι όποιος δίνει στους φτωχούς ή δανείζει αυτούς που έχουν ανάγκη, κάνει καλύτερη πράξη από αυτόν που αγοράζει συγχωροχάρτια.

44. Επειδή η αγάπη αυξάνεται με έργα αγάπης, ο άνθρωπος γίνεται με αυτά καλύτερος. Ο άνθρωπος, όμως, δεν γίνεται καλύτερος με τα συγχωροχάρτια, αλλά απλά ελευθερώνεται από ποινές.

45. Οι Χριστιανοί πρέπει να διδαχθούν ότι όποιος βλέπει κάποιον που έχει ανάγκη και τον προσπερνά, αλλά όμως δίνει τα χρήματά του για την αγορά συγχωροχαρτιών, δεν εξαγοράζει την παπική άφεση αλλά την οργή του Θεού.

46. Οι Χριστιανοί πρέπει να διδαχθούν ότι, εκτός κι αν έχουν περισσότερα από όσα χρειάζονται, πρέπει να εξοικονομούν αρκετά χρήματα για τις ανάγκες της οικογένειάς τους και σε καμιά περίπτωση να μη τα σπαταλούν σε συγχωροχάρτια.

47. Οι Χριστιανοί πρέπει να διδαχθούν ότι η αγορά συγχωροχαρτιών είναι ζήτημα ελεύθερης επιλογής, όχι επιβολής.

48. Οι Χριστιανοί πρέπει να διδαχθούν ότι ο πάπας, χορηγώντας συγχωροχάρτια, έχει ανάγκη και άρα επιθυμεί τις ευσεβείς προσευχές τους περισσότερο από τα χρήματά τους.

49. Οι Χριστιανοί πρέπει να διδαχθούν ότι τα παπικά συγχωροχάρτια είναι χρήσιμα μόνον αν δεν βασίζουν την πίστη τους σ’ αυτά, αλλά είναι πολύ επιβλαβή αν, εξαιτίας τους, χάσουν τον φόβο τους για τον Θεό.

50. Οι Χριστιανοί πρέπει να διδαχθούν ότι αν ο Πάπας γνώριζε ότι οι κήρυκες των συγχωροχαρτιών αποσπούν χρήματα, θα προτιμούσε μάλλον να καεί η Βασιλική του Αγ. Πέτρου παρά να χτιστεί με το δέρμα, τη σάρκα, και τα οστά του ποιμνίου του.

51. Οι Χριστιανοί πρέπει να διδαχθούν ότι ο Πάπας θα επιθυμούσε και θα έπρεπε να επιθυμεί να δώσει από τα δικά του χρήματα, ακόμα κι αν έπρεπε να πουλήσει τη Βασιλική του Αγ. Πέτρου, σε πολλούς απ’ αυτούς από τους οποίους ορισμένοι γυρολόγοι συγχωροχαρτιών αποσπούν χρήματα.

52. Είναι μάταιο να εμπιστεύεσαι τη σωτηρία μέσω συγχωροχαρτιών, ακόμα κι αν ο αντιπρόσωπος με τα συγχωροχάρτια, ή ακόμα και ο Πάπας, επρόκειτο να προσφέρουν την ψυχή τους ως ασφάλεια.

53. Αυτοί είναι εχθροί του Χριστού και του Πάπα, όσοι απαγορεύουν συνολικά το κήρυγμα του Λόγου του Θεού σε μερικές εκκλησίες προκειμένου σε άλλες να κηρυχθούν τα συγχωροχάρτια.

54. Προκαλείται βλάβη στον Λόγο του Θεού όταν, στο ίδιο κήρυγμα, αφιερώνεται ίσος ή περισσότερος χρόνος για τα συγχωροχάρτια απ’ ό,τι στον Λόγο.

55. Ασφαλώς είναι το αίσθημα του Πάπα ότι αν τα συγχωροχάρτια, που είναι κάτι το πολύ ασήμαντο, γιορταστούν με μια κωδωνοκρουσία, μια λιτανεία, και μια τελετουργία, τότε το Ευαγγέλιο, που είναι το πιο σημαντικό, θα πρέπει να κηρυχθεί με εκατό κωδωνοκρουσίες, εκατό λιτανείες, εκατό τελετουργίες.

56. Οι αληθινοί θησαυροί της εκκλησίας, από τους οποίους ο Πάπας παίρνει και διανέμει συγχωροχάρτια, δεν έχουν επαρκώς συζητηθεί ούτε είναι γνωστοί μεταξύ του λαού του Χριστού.

57. Το ότι τα συγχωροχάρτια δεν είναι πρόσκαιροι θησαυροί είναι σαφές, επειδή πολλοί πωλητές συγχωροχαρτιών δεν τα μοιράζουν δωρεάν αλλά απλά τα συγκεντρώνουν.

58. Ούτε είναι τα ελέη του Χριστού και των αγίων, επειδή, ακόμα και χωρίς τον Πάπα, αυτά πάντα απονέμουν χάρη για τον εσωτερικό άνθρωπο, αλλά τον σταυρό, τον θάνατο, και την κόλαση για τον εξωτερικό άνθρωπο.

59. Ο Άγιος Λαυρέντιος είπε ότι οι φτωχοί της εκκλησίας ήταν οι θησαυροί της εκκλησίας, αλλά μιλούσε σύμφωνα με τη χρήση της λέξης στην εποχή του.

60. Χωρίς έλλειψη σεβασμού λέμε ότι τα κλειδιά της εκκλησίας, δοσμένα μέσω του ελέους του Χριστού, είναι αυτός ο θησαυρός.

61. Επειδή είναι σαφές ότι η εξουσία του Πάπα είναι από μόνη της αρκετή για την άφεση ποινών και περιπτώσεων που επιφυλάσσονται για εκείνον.

62. Ο αληθινός θησαυρός της εκκλησίας είναι το ιερότατο Ευαγγέλιο της δόξας και της χάρης του Θεού.

63. Όμως, ο θησαυρός αυτός είναι φυσικά εξαιρετικά επαχθής, επειδή κάνει τον πρώτο έσχατο (Ματθαίος 20:16).

64. Από την άλλη, ο θησαυρός των συγχωροχαρτιών είναι φυσικά εξαιρετικά αποδεκτός, επειδή κάνει τον έσχατο πρώτο.

65. Συνεπώς οι θησαυροί του Ευαγγελίου είναι δίχτυα με τα οποία κάποιος στο παρελθόν ψάρευε ανθρώπους του πλούτου.

66. Οι θησαυροί των συγχωροχαρτιών είναι δίχτυα με τα οποία κάποιος σήμερα ψαρεύει τον πλούτο των ανθρώπων.

67. Τα συγχωροχάρτια, τα οποία οι δημαγωγοί ανακηρύττουν ως τις μεγαλύτερες χάρες, θεωρούνται στην πραγματικότητα ως τέτοιες μόνον εφόσον προάγουν το κέρδος.

68. Παρ’ όλα αυτά, στην πραγματικότητα είναι οι ασήμαντες χάρες όταν συγκριθούν με τη χάρη του Θεού και την ευλάβεια του σταυρού.

69. Οι επίσκοποι και οι εφημέριοι είναι υποχρεωμένοι να υποδέχονται τους απεσταλμένους με τα παπικά συγχωροχάρτια με κάθε σεβασμό.

70. Αλλά είναι πολύ περισσότερο υποχρεωμένοι να ανοίγουν τα μάτια τους και τα αυτιά τους μήπως και οι άνθρωποι αυτοί κηρύττουν τα δικά τους όνειρα αντί εκείνων που τους ανέθεσε ο Πάπας.

71. Όποιος μιλάει κατά της αλήθειας αναφορικά με τα παπικά συγχωροχάρτια, ας είναι ανάθεμα και καταραμένος.

72. Όμως, ας είναι ευλογημένος όποιος είναι φύλακας κατά της λαγνείας και της ασυδοσίας αυτών που κηρύττουν για τα συγχωροχάρτια.

73. Όπως ακριβώς ο Πάπας δικαίως κατακεραυνώνει αυτούς που με οποιονδήποτε τρόπο σκέφτονται να βλάψουν με την πώληση των συγχωροχαρτιών.

74. Έτσι, ακόμα περισσότερο, προτίθεται να κατακεραυνώσει αυτούς που χρησιμοποιούν τα συγχωροχάρτια ως πρόφαση για να βλάψουν την ιερή αγάπη και την αλήθεια.

75. Το να θεωρήσουμε τα παπικά συγχωροχάρτια τόσο σπουδαία ώστε να μπορούν να συγχωρούν κάποιον, ακόμα κι αν αυτός έχει διαπράξει το αδύνατον και έχει βεβηλώσει τη μητέρα του Θεού, είναι τρέλα.

76. Αντίθετα, λέμε ότι τα παπικά συγχωροχάρτια δεν μπορούν να απομακρύνουν ούτε τη μικρότερη από τις ασήμαντε αμαρτίες, όσον αφορά την ενοχή.

77. Το να λέμε ότι ακόμα και ο Άγιος Πέτρος, αν ήταν σήμερα Πάπας, δεν θα μπορούσε να χορηγήσει μεγαλύτερες χάρες, είναι βλασφημία κατά του Αγ. Πέτρου και του Πάπα.

78. Αντίθετα, λέμε ότι ακόμα και ο σημερινός Πάπας, ή οποιοσδήποτε άλλος Πάπας, έχει μεγαλύτερες χάρες στη διάθεσή του, δηλαδή, το ευαγγέλιο, πνευματικές δυνάμεις, χαρίσματα θεραπείας, κλπ., όπως είναι γραμμένο (Α' Κορινθίους 12:28).

79. Το να λέμε ότι ο σταυρός, στολισμένος με το παπικό θυρεό και στημένος από τους κήρυκες των συγχωροχαρτιών, είναι ίσος σε αξία με τον σταυρό του Χριστού, είναι βλασφημία.

80. Οι επίσκοποι, οι εφημέριοι, και οι θεολόγοι που επιτρέπουν τέτοια λόγια να διαδίδονται μεταξύ του λαού, θα πρέπει να λογοδοτήσουν γι’ αυτό.

81. Αυτό το αχαλίνωτο κήρυγμα για τα συγχωροχάρτια καθιστά δύσκολο, ακόμα και για μορφωμένους ανθρώπους το να διασώσουν τον βαθύ σεβασμό που οφείλεται στον Πάπα από τη δυσφήμιση ή από τις δαιμόνιες ερωτήσεις των απλών ανθρώπων.

82. Όπως: «Γιατί ο Πάπας δεν αδειάζει το καθαρτήριο για χάρη της ιερής αγάπης και της τρομερής ανάγκης των ψυχών που βρίσκονται εκεί, αφού απελευθερώνει άπειρο αριθμό ψυχών για χάρη των άθλιων χρημάτων με τα οποία θέλει να χτίσει μια εκκλησία;». Ο πρώτος λόγος θα ήταν πολύ δίκαιος, ενώ ο δεύτερος πολύ ασήμαντος.

83. Επίσης, «Γιατί οι νεκρώσιμες και οι επετειακές λειτουργίες για τους νεκρούς συνεχίζονται και γιατί δεν επιστρέφει ή δεν επιτρέπει την απόσυρση των δωρεών που δόθηκαν γι’ αυτές, εφόσον είναι λάθος το να προσευχόμαστε για τους λυτρωμένους;».

84. Επίσης, «Τι είναι αυτή η καινούργια ευσέβεια προς τον Θεό και τον Πάπα, ώστε με πληρωμή χρημάτων να επιτρέπουν σε κάποιον που είναι ασεβής και εχθρός τους να εξαγοράζει από το καθαρτήριο την ευσεβή ψυχή ενός φίλου του Θεού, αντί, λόγω της ανάγκης αυτής της ευσεβούς και αγαπημένης ψυχής, να την απελευθερώσουν για χάρη της αγνής αγάπης;».

85. Επίσης, «Γιατί οι κανόνες περί μετάνοιας, που εδώ και πολύ καιρό έχουν καταργηθεί και είναι νεκροί στην πράξη και μέσω της κατάχρησής τους, σήμερα ικανοποιούνται με τη χορήγηση συγχωροχαρτιών, σαν να είναι ακόμα ζωντανοί και σε ισχύ;».

86. Επίσης, «Γιατί ο Πάπας, του οποίου ο πλούτος είναι σήμερα μεγαλύτερος από τον πλούτο του πλουσιότατου Κράσου, δεν χτίζει αυτήν τη Βασιλική του Αγ. Πέτρου με τα δικά του χρήματα, αντί να την χτίζει με τα χρήματα των φτωχών πιστών;».

87. Επίσης, «Τι είναι αυτό που συγχωρεί ή χορηγεί ο Πάπας σ’ αυτούς που, μέσω τέλειας μεταμέλειας, έχουν ήδη το δικαίωμα για πλήρη άφεση και ευλογία;».

88. Επίσης, «Ποια μεγαλύτερη ευλογία θα μπορούσε να έρθει στην εκκλησία από εκείνη που θα προέκυπτε αν ο Πάπας απένειμε αυτές τις αφέσεις και ευλογίες σε κάθε πιστό εκατό φορές την ημέρα και όχι για μια φορά, όπως κάνει τώρα;».

89. «Εφόσον ο Πάπας, με τα συγχωροχάρτια του, επιδιώκει τη σωτηρία των ψυχών και όχι τα χρήματα, αναστέλλει τα συγχωροχάρτια και τις αφέσεις που έχουν χορηγηθεί στο παρελθόν, εφόσον αυτά έχουν ίδια αποτελεσματικότητα;».

90. Το να καταπνίξουμε αυτά τα πολύ έξυπνα επιχειρήματα του απλού λαού με τη βία, και να μην τα ξεδιαλύνουμε με το να δώσουμε λογικά επιχειρήματα, είναι σαν να εκθέτουμε την εκκλησία και τον Πάπα στον περίγελο των εχθρών τους και να κάνουμε δυστυχείς τους Χριστιανούς.

91. Αν, συνεπώς, τα συγχωροχάρτια κηρύττονταν σύμφωνα με το πνεύμα και την πρόθεση του Πάπα, όλες αυτές οι αμφιβολίες θα διαλύονταν αμέσως. Στη πραγματικότητα, δεν θα υπήρχαν καν.

92. Συνεπώς, διώξτε όλους αυτούς τους προφήτες που λένε στον λαό του Χριστού, «Ειρήνη, ειρήνη», και δεν υπάρχει ειρήνη (Ιερεμίας 6:14)!

93. Ευλογημένοι ας είναι όλοι εκείνοι οι προφήτες που λένε στον λαό του Χριστού, «Σταυρός, σταυρός», και δεν υπάρχει σταυρός!

94. Οι Χριστιανοί θα πρέπει να παροτρύνονται να είναι επιμελείς στο να ακολουθούν τον Χριστό, την Κεφαλή τους, μέσα από τις ποινές, τον θάνατο και την κόλαση.

95. Και έτσι να είναι βέβαιοι για την είσοδό τους στον ουρανό μέσα από πολλές θλίψεις και όχι μέσα από την ψευδή ασφάλεια της ειρήνης (Πράξεις 14:22).