6/11/11

Ιησούς: Ιστορικό πρόσωπο ή μύθος;

Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ, είναι ένα πρόσωπο που έχει γίνει σημείο αντιλεγόμενο στη σύγχρονη κοινωνία μας. Πλήθος απόψεων υπάρχουν, όσα και τα βιβλία που έχουν κυκλοφορήσει γι' αυτόν από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα. Ο αριθμός των βιβλίων που έχουν γραφτεί για τον Ιησού, σύμφωνα με κάποιον υπολογισμό, ξεπερνούν τα 2.000! Όμως ποιός είναι ο Ιησούς; Είναι μήπως ένας καλοφτιαγμένος μύθος ή ένα ιστορικό πρόσωπο; Υπήρξε ένας κοινωνικός επαναστάτης, ένας θρησκευτικός ριζοσπάστης ή κάποιος που απλά ίδρυσε μια καινούργια θρησκεία; Τι μαρτυρούν οι υπάρχουσες αρχαίες ιστορικές πηγές; Τι δείχνουν τα Ευαγγέλια;

ΙΣΤΟΡΙΑ Ή ΜΥΘΟΣ;
Είναι αξιοσημείωτο να παρατηρήσουμε ότι παρ’ όλη τη γενική εντύπωση, δεν μαρτυρούν για τον Ιησού Χριστό, μόνον οι διηγήσεις των τεσσάρων Ευαγγελίων και της υπόλοιπης Κ. Διαθήκης. Ιστορικές πληροφορίες δίνουν και Εθνικοί και Εβραίοι συγγραφείς.

Ο Σουετώνιος στον βίο του αυτοκράτορα Κλαύδιου, μιλάει για την έξωση των Ιουδαίων από τη Ρώμη το 53 μ.Χ. με την αιτιολογία ότι «με την υποκίνηση του Χριστού προκαλούσαν φασαρίες».

Επίσης ο Τάκιτος, στο έργο του «Βίος του Νέρωνα», δίνει τις εξής πληροφορίες για τον Ιησού: «Ο Χριστός θανατώθηκε στη βασιλεία του Τιβέριου, όταν Έπαρχος ήταν ο Πόντιος Πιλάτος».

Ο Φλάβιος Ιώσηπος στην «Ιουδαϊκή Αρχαιολογία» δίνει μαρτυρία ότι τον Ιωάννη τον Βαπτιστή τον θανάτωσε άδικα ο Ηρώδης, και ότι ο απόστολος Ιάκωβος ήταν «αδελφός του Ιησού, του λεγόμενου Χριστού». Επίσης έδωσε και την ακόλουθη μαρτυρία για τον ίδιο τον Ιησού Χριστό: «Κατά τον καιρό τούτο (επί ηγεμονίας Ποντίου Πιλάτου) έζησε ο Ιησούς, άνθρωπος σοφός, επειδή ήταν θαυμαστών έργων ποιητής. Και μάζεψε γύρω του πολλούς από τούς Ιουδαίους, ακόμα δε και από τούς Εθνικούς. Και αυτόν, καταδικασθέντα σε σταυρικό θάνατο από τον Πιλάτο με καταγγελία των αρχόντων μας, δεν έπαυσαν να τον αγαπούν οι πρότερον αυτόν αγαπήσαντες. Και μέχρι σήμερα ακόμη δεν εξαφανίστηκε η τάξη των Χριστιανών που πήραν αυτό το όνομα από αυτόν».

Ακόμη και το ιουδαϊκό Ταλμούδ αναφέρει για τον Ιησού: «Κατά την ημέρα της παρασκευής του Πάσχα κρέμασαν τον Ιησού» (Πραγματεία «Συνέδριο»).

Όλες αυτές οι μαρτυρίες αποδεικνύουν περίτρανα και με σαφήνεια, πως ο Ιησούς Χριστός ο Ναζωραίος δεν ήταν κάποιος μύθος, αλλά ένα ιστορικό πρόσωπο που έζησε και έδρασε στη γη του Ισραήλ πριν 2.000 περίπου χρόνια.Οι ιστορικές πηγές δίνουν τη συντριπτική τους απάντηση σε όσους αρνούνται την ιστορική του ύπαρξη και θεωρούν μυθοπλασία όλη τη ζωή και διδασκαλία του.

Την ιστορική ύπαρξη του Ιησού δεν την αρνούνται ούτε και οι ίδιοι οι Εβραίοι, που θα είχαν κάθε συμφέρον να επικαλούνταν αυτό το επιχείρημα αν ήταν αλήθεια, για να αποστομώσουν τους πρώτους εκείνους Χριστιανούς και να τερμάτιζαν κάθε αντιλογία όσον αφορά το αν ο Ιησούς ήταν ο αναμενόμενος Μεσσίας ή όχι!

Συνεπώς υπάρχουν ατράνταχτες έξωχριστιανικές ιστορικές μαρτυρίες για τον Ιησού.

Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΤΩΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΩΝ
Οι διηγήσεις των τεσσάρων Ευαγγελίων έχουν κατηγορηθεί και συκοφαντηθεί από πολλούς ερευνητές της ζωής του Ιησού ως αναξιόπιστες. Μπορούμε να εμπιστευθούμε τις διηγήσεις της Κ. Διαθήκης για τον Ιησού από τη Ναζαρέτ; Θα εξετάσουμε πρώτα απ’ όλα το αν τα Ευαγγέλια μπορούν να θεωρηθούν ιστορικά κείμενα.

Τα Ευαγγέλια δεν είναι όπως οι μυθικές διηγήσεις που τοποθετούν τον ήρωά τους κάπου, αόριστα στο παρελθόν σε κάποια «μακρυνή χώρα». Αντίθετα δίνουν λεπτομερείς ιστορικές, χρονολογικές, γεωγραφικές και άλλες πληροφορίες για τα πρόσωπα, την εποχή, τον λαό, και την περιοχή όπου λαμβάνουν χώρα τα γεγονότα που διηγούνται. Για παράδειγμα ο Λουκάς αναφέρει σχετικά: «Κατά τον 15ο χρόνο της ηγεμονίας του Καίσαρα Τιβέριου, όταν ο Πόντιος Πιλάτος ηγεμόνευε στην Ιουδαία, και στη Γαλιλαία τετράρχης ήταν ο Ηρώδης, ενώ ο αδελφός του ο Φίλιππος ήταν τετράρχης της Ιτουραίας και της χώρας της Τραχωνίτιδας και ο Λυσανίας ήταν τετράρχης της Αβιληνής, με αρχιερείς τον Άννα και τον Καϊάφα, έγινε λόγος Θεού στον Ιωάννη, τον γιό του Ζαχαρία, μέσα στην έρημο» (Λουκάς 3:1-2).

Οι διηγήσεις των Ευαγγελίων είναι μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων ή ανθρώπων που μίλησαν με τους αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων που αφηγούνται. Δεν γράφτηκαν από ανθρώπους που έζησαν σε άλλη χρονική περίοδο, από αυτήν την οποία περιγράφουν. Γράφτηκαν μέσα στον 1ο μ.Χ. αιώνα και μάλιστα πριν την καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τα Ρωμαϊκά στρατεύματα, το 70 μ.Χ. Ο Λουκάς γράφει: «Πολλοί επιχείρησαν να συντάξουν διήγηση για τα πράγματα που σε μας είναι πλήρως βεβαιωμένα, όπως μας τα παρέδωσαν εκείνοι που από την αρχή ήταν αυτόπτες μάρτυρες και υπηρέτες του λόγου, φάνηκε εύλογο και σε μένα, που ερεύνησα ακριβώς τα πάντα από την αρχή, να σου γι' αυτά με τη σειρά, εξοχότατε Θεόφιλε, για να γνωρίσεις τη βεβαιότητα των πραγμάτων, για τα οποία κατηχήθηκες» (Λουκάς 1:1-4).

Κι ο Ιωάννης γράφει για πράγματα που τα είχε δει στην Ιερουσαλήμ, ως αυτόπτης μάρτυρας: «Κοντά στην προβατική πύλη, στα Ιεροσόλυμα, υπάρχει μια δεξαμενή, που στα εβραϊκά ονομάζεται Βηθεσδά, η οποία είχε πέντε στοές» (Ιωάννης 5:2).

Και η διήγηση της ζωής του Ιησού δεν ήταν σοφιστικοί μύθοι, ούτε απόηχοι μακρινών διηγήσεων από δεύτερο και τρίτο χέρι, αλλά αποτέλεσμα παρατήρησης αυτοπτών μαρτύρων. Ο Πέτρος λέει: «Επειδή σας γνωστοποιήσαμε τη δύναμη και παρουσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, διότι δεν ακολουθήσαμε σοφιστικούς μύθους, αλλά γίναμε αυτόπτες μάρτυρες της μεγαλειότητας εκείνου. Επειδή, πήρε από τον Πατέρα Θεό τιμή και δόξα, όταν ήρθε σ΄αυτόν από τη μεγαλόπρεπη δόξα μια τέτοια φωνή: Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, στον οποίο εγώ ευαρεστήθηκα. Κι αυτή τη φωνή την ακούσαμε εμείς, καθώς ήρθε από τον ουρανό, όταν ήμασταν μαζί του στο άγιο βουνό» (Β' Πέτρου 1:16-18).

Υπάρχει και η μαρτυρία του Ιωάννη: «Εκείνο που ήταν από την αρχή, εκείνο που ακούσαμε, εκείνο που είδαμε με τα μάτια μας, εκείνο που τη θέα του κοιτάξαμε και τα χέρια μας ψηλάφησαν, για το Λόγο της ζωής... εκείνο που είδαμε και ακούσαμε εξαγγέλλουμε και σε σας» (Α' Ιωάννου 1:1-3).

Γιατί όμως σιωπούν οι Ευαγγελιστές για την ζωή του Ιησού από 12 ως 30 ετών; Κρύβεται κάτι σημαντικό;

ΠΟΥ ΗΤΑΝ Ο ΙΗΣΟΥΣ ΑΠΟ 12 ΩΣ 30 ΕΤΩΝ;
Είναι γνωστή σε όλους η παραφιλολογία που έχει αναπτυχθεί γύρω από τον υποτιθέμενο «ελλείποντα κρίκο» της ζωής του Ιησού. Υποθέσεις επί υποθέσεων, και πολλή φαντασία διέπουν τις εξηγήσεις που έχουν προσπαθήσει να δώσουν διάφοροι ερευνητές. Όμως πραγματικά σιωπούν τα Ευαγγέλια γι’ αυτό το χρονικό διάστημα; Η απάντηση είναι: Όχι! Απλώς τα Ευαγγέλια δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα σε ότι οι συγγραφείς τους θεωρούσαν πιο σημαντικό να αναφέρουν. Γι’ αυτό, για παράδειγμα, τα παθήματα και η θανάτωση του Ιησού καλύπτουν ένα πολύ μεγαλύτερο τμήμα της διήγησης απ’ ό,τι άλλα μέρη της ζωής του Ιησού. Τι τελικά έκανε ο Ιησούς από 12 μέχρι 30 ετών;

Ο Λουκάς αναφέρει ότι όταν ο Ιησούς έγινε 12 ετών «ήρθε στη Ναζαρέτ και ήταν συνεχώς υποταγμένος σ' αυτούς (τους γονείς του)... Ο Ιησούς μεγάλωνε και πρόκοβε σε σοφία, και ηλικία, και χάρη μπροστά στον Θεό και τούς ανθρώπους» (Λουκάς 2:51-52). Ο Ιησούς έμεινε, από την ηλικία των 12 ετών μέχρι που έγινε 30 ετών, στη Ναζαρέτ με τους γονείς του και μεγάλωνε στη σοφία και τη θεία χάρη.

Χαρακτηριστικά πληροφορούμαστε: «Ύστερα ήρθε στη Ναζαρέτ όπου είχε ανατραφεί. Και κατά τη συνήθειά του, μπήκε στη συναγωγή κατά την ημέρα του Σαββάτου, και σηκώθηκε να διαβάσει» (Λουκάς 4:16). Μαθαίνουμε ότι είχε ανατραφεί στη Ναζαρέτ κι όχι κάπου αλλού, ότι πήγαινε ως καλός Ιουδαίος κάθε Σάββατο στη συναγωγή για να λατρεύσει τον Θεό, και ότι μάλιστα συμμετείχε ενεργά στη λειτουργία της.

Επίσης το επάγγελμά του όλα αυτά τα χρόνια, πριν αρχίσει το δημόσιο κήρυγμά του, ήταν ξυλουργός σαν τον πατέρα του, όπως λέει ο Μάρκος (6:1-3), όπου επιβεβαιώνεται το γεγονός ότι ο Ιησούς έζησε όλη τη ζωή του στη Ναζαρέτ, μαζί με τους γονείς του και τα αδέλφια του: «Και βγήκε από εκεί και ήρθε στην πατρίδα του, και τον ακολουθούν οι μαθητές του. Και όταν ήρθε το Σάββατο, άρχισε να διδάσκει στη συναγωγή. Και πολλοί ακούγοντας εκπλήσσονταν και έλεγαν: Από πού προέρχονται σε τούτον όλα αυτά, και ποια είναι η σοφία που του δόθηκε, ώστε και τέτοια θαύματα γίνονται με τα χέρια του; Δεν είναι αυτός ο ξυλουργός, ο γιος της Μαρίας και ο αδελφός του Ιακώβου και του Ιωσή και του Ιούδα και του Σίμωνα; Και δεν είναι εδώ, ανάμεσά μας, οι αδελφές του; Και σκανδαλίζονταν με αυτόν». Αν ο Ιησούς είχε σπουδάσει κάπου αλλού, για πολλά χρόνια, δεν θα εκπλήσσονταν και δεν θα σκανδαλίζονταν οι συμπατριώτες του, επειδή θα το θεωρούσαν φυσιολογικό να έχει σοφία και να μιλάει τόσο εντυπωσιακά.

Τέλος, από άλλο σημείο έχουμε μία πολύ σημαντική επιβεβαίωση: «Οι Ιουδαίοι θαύμαζαν, λέγοντας: Πώς αυτός ξέρει γράμματα, ενώ δεν έχει μάθει; Ο Ιησούς αποκρίθηκε σ' αυτούς και είπε: Η δική μου διδασκαλία δεν είναι δική μου, αλλά εκείνου που με απέστειλε. Αν κάποιος θέλει να κάνει το θέλημά του, θα γνωρίσει για τη διδασκαλία, αν είναι από τον Θεό ή αν εγώ μιλάω από τον εαυτό μου» (Ιωάννης 7:15-17). Εδώ διαψεύδονται όλοι οι μύθοι, που έχουν κυκλοφορήσει, και λένε ότι ο Ιησούς μεταξύ 12-30 ετών σπούδαζε στην Ινδία τις διδασκαλίες των τότε Γκουρού! Εδώ με σαφήνεια το ευαγγελικό κείμενο μας πληροφορεί ότι ο Ιησούς δεν σπούδασε! Τη γνώση και τη σοφία την έλαβε άμεσα από τον ίδιο τον Θεό, όπως και από την προσωπική του μελέτη των Γραφών.

Είχε άραγε ο Ιησούς απόκρυφες διδασκαλίες, τις οποίες προόριζε μονάχα για λίγους «μυημένους» μαθητές του; Ας δούμε τι ο ίδιος είπε: «Εγώ μίλησα στον κόσμο δημόσια. Εγώ δίδαξα πάντοτε μέσα στη συναγωγή και μέσα στο ιερό, όπου πάντοτε συγκεντρώνονται οι Ιουδαίοι, και κρυφά δεν δίδαξα τίποτε» (Ιωάννης 18:20). Συνεπώς, διάφορες «μυστικές» διδασκαλίες που κάποιοι εσωτεριστές προσπαθούν να «ανακαλύψουν» στον Ιησού, είναι καθαρή φαντασία και απάτη. Υπάρχει βέβαια και το ατράνταχτο γεγονός, ότι ο Ιησούς ως κεντρικό περιεχόμενο της διδασκαλίας του είχε το Νόμο και τις Γραφές που ο Θεός έδωσε στον Ισραήλ (Ματθαίος 5:17-19, 22:29, Ιωάννης 5:39, 17:17 κοκ.) και όχι τις διδασκαλίες του Βούδα ή άλλων ανατολικών φιλοσοφιών!

Κι όλες αυτές οι φανταστικές υποθέσεις περί σπουδών στην Ινδία, Αίγυπτο κλπ. καταρρέουν μπροστά στην ιστορική πραγματικότητα του εβραϊκού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο έζησε και έδρασε ο Ιησούς. Η ιουδαϊκή κοινωνία και νοοτροπία του 1ου αιώνα ήταν τόσο αυστηρά θρησκευτική και απομονωμένη από τους Εθνικούς που δεν επέτρεπε ούτε να διανοηθεί κάποιος να πάει σε άλλες χώρες να σπουδάσει μυστηριακές θρησκείες και εθνικές φιλοσοφίες, πράγματα που θεωρείτο τόσο ειδωλολατρικό και αντίθετα με τον ιουδαϊκό Μονοθεϊσμό.

ΙΣΤΟΡΙΑ Ή ΨΕΜΑ;
Ακόμη ένα σημαντικό στοιχείο που δείχνει την αξιοπιστία των Ευαγγελίων, είναι η μαρτυρία των μαθητών για την ανάσταση του Ιησού, μια μαρτυρία για ένα γεγονός κι όχι απλά για κάποια ιδεολογία, και που την έδωσαν επιμένοντας μέχρι θανάτου!

Ο Πέτρος δήλωσε: «Αυτόν τον Ιησού, ο Θεός τον ανέστησε, για τον οποίο εμείς είμαστε μάρτυρες» (Πράξεις 2:32). Και αλλού λέει ο απόστολος Παύλος: «Κι αν ο Χριστός δεν αναστήθηκε, τότε είναι μάταιο το κήρυγμά μας, αλλά και η πίστη σας είναι μάταιη. Είμαστε δε και ψευδομάρτυρες του Θεού, επειδή δώσαμε μαρτυρία για τον Θεό, ότι ανέστησε τον Χριστό, τον οποίο δεν ανέστησε, αν καθ΄ υπόθεση οι νεκροί δεν ανασταίνονται» (Α' Κορινθίους 15:14-15). Για ποιο λόγο κάποιοι να δώσουν τη ζωή τους για ένα χονδροειδές ψέμα, αν δεν θα είχαν τουλάχιστον κάποιες επίγειες υλικές απολαβές; Ενώ αντίθετα οι απόστολοι δεν κέρδισαν τίποτε άλλο, πέρα από διωγμούς, φυλακίσεις, βασανιστήρια, εμπαιγμούς!

Κι όχι μόνον αυτό! Αν δεν λάμβανε χώρα πράγματι η ανάσταση του Ιησού, τότε η πίστη των πρώτων ακολούθων του θα κατέρρεε, διότι θα αποδεικνύονταν ότι ο νεκρός Ιησούς δεν ήταν ο Μεσσίας που πίστευαν! Κι έτσι ο Χριστιανισμός θα πέθαινε «εν τη γενέσει» του, όπως συνέβη και με άλλα κινήματα που πίστεψαν σε ψευδο-μεσσίες (Πράξεις 5:34-39). Όμως αντίθετα, μετά τον θάνατο του Χριστού, συνέβη κάτι που έπεισε απόλυτα τους αποστόλους ότι ο Ιησούς αναστήθηκε! Κάτι τόσο συγκλονιστικό που τους έκανε να δώσουν τη ζωή τους γι’ αυτή τη μαρτυρία! Θα δεχτούμε τη μαρτυρία τους, ή θα καταφύγουμε σε φαντασιοπληξίες και αστήρικτες υποθέσεις;

Αλλά τι θα πούμε για τα κείμενα που έχουμε σήμερα στα χέρια μας; Μεταφέρθηκαν πιστά σε μας, ή έχουν γίνει σοβαρές αλλοιώσεις και προσθαφαιρέσεις;

Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΕΝΟΣ ΣΚΕΠΤΙΚΙΣΤΗ
Ο ερευνητής-συγγραφέας Ian Wilson στο βιβλίο του «Ιησούς: Οι μαρτυρίες» (Εκδόσεις Κονιδάρη), λέει τα εξής: «Οι ανακαλύψεις χειρογράφων της Κ. Διαθήκης δείχνουν μια καθησυχαστική γενική συνοχή. Η αντιγραφή από ένα χειρόγραφο σε άλλο με το χέρι, έχει σαν αναπόφευκτο αποτέλεσμα λάθη και παροράματα... Αλλά στο σύνολό τους τα λάθη και οι διαφορές του κειμένου είναι σχετικά ασήμαντα και τα κανονικά ευαγγέλια μπορούν να θεωρηθούν ότι είναι σε μεγάλο βαθμό όπως τα έγραψαν οι συγγραφείς τους. Και μόνον ο πλούτος των παλιών ντοκουμέντων είναι μια από τις πιο εντυπωσιακές πλευρές τους. Αν και από τα έργα του μεγάλου Ρωμαίου ιστορικού Τάκιτου (1ος μ.Χ. αιώνας) υπάρχει μόνον ένα αντίγραφο ενός χειρογράφου, που χρονολογείται από το 12ο αιώνα, αντίθετα υπάρχουν κάπου 274 χειρόγραφα σε περγαμηνές, κανονικών έργων που βεβαιώνουν την ύπαρξη του Ιησού... που χρονολογούνται μεταξύ του 4ου και του 11ου αιώνα και 88 αποσπάσματα παπύρων που χρονολογούνται μεταξύ του 2ου και του 4ου αιώνα... Μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι τα κείμενα των Ευαγγελίων ήταν γνήσια παλιά και ότι οι αντιγραφείς τους ήταν λογικά αξιόπιστοι» (σελίδες 43-44, οι υπογραμμίσεις δικές μας). Είναι αξιοσημείωτο ωστόσο, ότι ο συγγραφέας αυτός δεν πιστεύει στη θεοπνευστία της Βίβλου, ούτε στον Ιησού. Οπότε η ομολογία του, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα!

Θα δεχτούμε ότι τα Ευαγγέλια είναι αψευδή ιστορικά κείμενα και αξιόπιστες πηγές για τον βίο και τη διδαχή του Ιησού; Ή θα δεχτούμε τις διάφορες γνώμες των οποιωνδήποτε συγγραφέων, που δεν έχουν να παρουσιάσουν κανένα πραγματικό ιστορικό στοιχείο, αλλά αντίθετα, μόνον τις δικές τους υποθέσεις, οι οποίες διαστρεβλώνουν και παρερμηνεύουν τα κείμενα αυτών των πραγματικών μαρτύρων που έζησαν και μίλησαν με τον ίδιο τον Ιησού;

Τι θα προτιμήσουμε; Τα κείμενα των αυτοπτών μαρτύρων ή τις από δεύτερο και τρίτο χέρι... «ερμηνείες» των κειμένων των αυτοπτών μαρτύρων;
Μανώλης Καλομοίρης

1 σχόλιο:

Unknown είπε...

Διάβασα με προσοχή το άρθρο σας που έχει σχέση με τον κύριο και θέλω να παραθέσω κάποιες σκέψεις που θα σας προβληματίσουν. Ο κύριος ιησους χριστός μετά την ηλικία των 12 χρόνων άρχισε να αποξενώνετε από το περιβάλλον του το οικογενειακό και ανέβαινε στο άγιο βουνό άλλα και αλλού για να τελέσει τους κανόνες που θα τον φέρναν στην ολοκλήρωση του ως θεό. Ποιοι είναι οι κανόνες και πως μπορούμε να το καταλάβουμε. Ο Κύριος έκανε μοναχισμό,νηστεια ,προσευχή, μετάνοια και φυσικά αυτό το ολοκλήρωνε η τεράστια πίστιν που είχε σε καθημερινή βάση προς τον πατέρα δημιουργό. Το καταλαβαίνουμε και δεν μπορώ να καταλάβω πως γράφετε για τον κύριο και δεν ξέρετε τας γραφάς. Στον χρόνο για την άνοδο άφησε ο θεός πατέρας να τον επισκεφτεί τρις φορές ο διάολος και να τον δοκιμάσει χωρίς να ξέρουμε την χρονική διαδρομή των τριών επαφών και όταν ο κύριος ολοκλήρωσε την εργασία του και την ολοκλήρωση του σε θεό του ανθρώπου ειπε στον σατανά ( από εδώ και στο εξής θα υπηρέτης των θεών σου. Από εκείνη την στιγμή και μετά έχοντας την γνώση αλλά και την δύναμη, άρχισε να κάνει θαύματα και να βγάζει τα δαιμόνια που είχαν κυρίευση τον λαό του Ισραήλ από της θυσίες που έκανε η τότε κεφαλή της εκκλησίας των ιουδαίων.