Ένας από τους πρωταρχικούς αντίπαλους του αρχαίου Αποστολικού Χριστιανισμού ήταν ο Γνωστικισμός - ένα ριζοσπαστικό σύστημα πεποιθήσεων που αναμίγνυε ειδωλολατρικές ιδέες, Ελληνική φιλοσοφία, μυστικισμό, και ανθρώπινη λογική, μαζί με μία διαστρεβλωμένη ερμηνεία της Αγίας Γραφής. Αν και ο Γνωστικισμός άρχισε να σβήνει μετά τον 2ο αιώνα, πολλές από τις υπονομευτικές και αιρετικές του αντιλήψεις απορροφήθηκαν από τον κύριο κορμό του Χριστιανισμού. Ακόμα πιο αξιοσημείωτο είναι το ότι πολλοί λόγιοι αναγνωρίζουν ότι οι Γνωστικές ιδέες ζουν και αναπτύσσονται μέσα σε Χριστιανικές εκκλησίες και θεολογικές σχολές σήμερα. Ο καθηγητής της Καινής Διαθήκης Peter Jones τεκμηριώνει «τις εκπληκτικές ομοιότητες μεταξύ της αρχαίας αίρεσης του Γνωστικισμού και της πνευματικότητας της Νέας Εποχής και του σύγχρονου τρόπου σκέψης» (Spirit Wars, 1997, σ. vii). Τα επικίνδυνα παραπλανητικά δόγματα που πολέμησαν ο Παύλος, ο Πέτρος και ο Ιωάννης και άλλοι Αποστολικοί ηγέτες αναζωπυρώνονται σήμερα και μάλιστα σε υπερβολικό βαθμό - ωστόσο ο μέσος χριστιανός αγνοεί τελείως την αληθινή πηγή των ιδεών που προωθούνται κάτω από τον μανδύα του «προοδευτικού» Χριστιανισμού! Αυτό το άρθρο θα ρίξει μία σύντομη ματιά στην ιστορία της αρχαίας εκκλησίας, και θα αποκαλύψει μερικά πολύ διαφωτιστικά και συνταρακτικά γεγονότα!
ΠΟΙΟΙ ΗΤΑΝ ΟΙ ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ;
Ο Γνωστικισμός «αναπτύχθηκε στους ίδιους τόπους με τον νεογέννητο Χριστιανισμό και τον Ιουδαϊσμό: Παλαιστίνη, Συρία, Σαμάρεια και Ανατολία [Μ. Ασία]» (Οι Γνωστικοί, Lacarriere, 1989, σ. 43). Οι Γνωστικοί δάσκαλοι ισχυρίζονταν ότι είχαν μυστική γνώση σχετικά με τη δημιουργία του κόσμου και τον σκοπό της ζωής και ανταγωνίζονταν τους Αποστόλους προσπαθώντας να πείσουν την εκκλησία για την ανωτερότητα των διδασκαλιών τους. Ο Άγγλος ιστορικός Paul Johnson περιγράφει τον Γνωστικισμό ως «ένα πνευματικό παράσιτο που χρησιμοποιούσε άλλες θρησκείες ως όχημα ... Οι Γνωστικές ομάδες αρπάζονταν από τον χιτώνα του Χριστιανισμού, αλλά είχαν την τάση να τον αποκόψουν από την ιστορική του πηγή» (A History of Christianity, 1976, σ. 45).
Η Γνωστική διδασκαλία αποτελούσε ιδιαίτερη απειλή για τον Χριστιανισμό γιατί δημιουργούσε «την ψευδαίσθηση ότι ήταν Χριστιανικό δόγμα» με το να χρησιμοποιεί τις Εβραϊκές Γραφές [Π. Διαθήκη] και τις διδασκαλίες του Ιησού, ενώ ουσιαστικά διαστρέβλωνε και παραποιούσε εντελώς το αρχικό τους νόημα (Lacarriere, σ. 44). Πολλοί Γνωστικοί επίσης ισχυρίζονταν ότι ήταν Χριστιανοί. Ο ιστορικός Paul Johnson γράφει ότι «ο Απόστολος Παύλος αγωνίστηκε σκληρά εναντίον του Γνωστικισμού, αναγνωρίζοντας ότι μπορούσε να καταφάει τον Χριστιανισμό και να τον καταστρέψει» (σ. 45)ž επίσης σχολιάζει ότι «οι πιο επικίνδυνοι Γνωστικοί ήταν εκείνοι που είχαν, διανοητικά, χαράξει το δρόμο τους μέσα στον Χριστιανισμό, και μετά παρήγαγαν μία διαφοροποίηση η οποία τον κατέστρεφε».
Ένας από τους αρχαιότερους Γνωστικούς δασκάλους ήταν ο Σίμων ο Μάγος. Πιστεύεται ότι ήταν αυτός που αναφέρεται στις Πράξεις (κεφ. 8), ότι ήταν ο μάγος που είχε παραπλανήσει τον λαό της Σαμάρειας. Ο Σίμων είχε ελκυστεί από τα θαύματα που έκανε ο Φίλιππος. Αν και ο Σίμων ισχυριζόταν ότι είχε γίνει Χριστιανός μετά από την επιφανειακή του μεταστροφή, ο Πέτρος και ο Ιωάννης τον απέρριψαν για την πικρία και αδικία που είχε μέσα του (8:23). Αν και ο Σίμων συνέχισε να ακολουθεί τους Αποστόλους (8:13), αργότερα αυτός και οι μαθητές του (Βαλεντίνος, Βασιλείδης, και Μαρκίων) προώθησαν ένα μήνυμα που ήταν «υπονομευτικό και ριζικά αντίθετο με εκείνο της Αποστολικής διδασκαλίας» (Lacarriere, σ. 46).
ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ
Η ριζοσπαστική και υπονομευτική φύση του Γνωστικισμού μπορεί να γίνει καλύτερα κατανοητή αν την αντιπαραβάλλουμε με τις διδασκαλίες της Αγίας Γραφής. Η Βίβλος αποκαλύπτει ότι ο παντοδύναμος Θεός δημιούργησε τη γη και όλο το σύμπαν (Γένεση 1:1). Αυτή η μεγαλειώδης δημιουργία παρήχθη σύμφωνα με ένα καλά προμελετημένο σχέδιο (Ψαλμός 139:14, Παροιμίες 8:22-31, Ιώβ 38). Κάθε τι που έκανε ο Θεός ήταν πολύ καλό (Γένεση 1:10, 18, 21). Ο Θεός δημιούργησε τα ανθρώπινα όντα σύμφωνα με την εικόνα Του (Γένεση 1:27). Το αρσενικό και το θηλυκό δημιουργήθηκαν ως ξεχωριστά φύλα για τον σκοπό του γάμου και της αναπαραγωγής μέσα σε ένα οικογενειακό πλαίσιο (Γένεση 1:28, 2:22-25). Ο Σατανάς, με τη μορφή φιδιού (Ιεζεκιήλ 28:13), εξαπάτησε τα πρώτα ανθρώπινα όντα εισηγούμενος ότι ο Θεός ήταν ψεύτης και ότι παρακρατούσε από αυτά πολύτιμες πληροφορίες που θα τα έκαναν θεούς (Γένεση 3). Ο Αδάμ και η Εύα εκδιώχτηκαν από τον παράδεισο εξαιτίας της ανυπακοής τους, ο Ιησούς Χριστός πέθανε για τις αμαρτίες του ανθρώπινου γένους, κάνοντας δυνατή τη συμφιλίωση με τον Θεό, τη λήψη Αγίου Πνεύματος, και την αιώνια ζωή και συμμετοχή στη μελλοντική βασιλεία του Θεού (Ιωάννης 3:16-17, Πράξεις 2:38, Μάρκος 1:14-15).
Η διδασκαλία των Γνωστικών αντιστρέφει εντελώς κάθε σημείο αυτών των βιβλικών αληθειών! Οι Γνωστικοί δίδασκαν ότι ο αληθινός Θεός είναι άγνωστος (δεν είναι δυνατόν να γνωριστεί) και ακατανόητος. Αυτός ο κόσμος είναι ένα «τεράστιο λάθος, δημιουργημένο από έναν ανόητο και διεστραμμένο δημιουργό-θεό» (Mystery Religions in the Ancient World, Godwin, 1981, σ. 84). Οι άνθρωποι είναι απλώς «τμήματα του σύμπαντος ... πεσμένοι από έναν χαμένο ουρανό» (Lacarriere, σσ.16,19). Αυτός ο κακός, ακατάλληλος θεός είχε αυτογεννηθεί από την Σοφία (θεά της σοφίας) και μετά παραπλάνησε την Εύα, η οποία γέννησε τον Κάιν και τον Άβελ. Το φίδι, σύμφωνα με τους Γνωστικούς, ήταν στην πραγματικότητα σταλμένο από τον αληθινό θεό για να διδάξει σοφία στον Αδάμ και στην Εύα, και αντίθετα ο κακός δημιουργός-θεός, ήταν ο Ιεχωβά των Εβραϊκών Γραφών, και είχε παραπλανήσει τους ανθρώπους ώστε να τον λατρεύσουν ως τον αληθινό θεό. Η Π. Διαθήκη απορριπτόταν ως «ιστορία τυραννίας» (Lacarriere, σ. 85). Οι ασεβείς χαρακτήρες της Βίβλου (Κάιν, Ησαύ, Σοδομίτες, κλπ) θεωρούνταν ήρωες που μάχονταν αυτόν τον κακό θεό!
Σύμφωνα με την Γνωστική πίστη, η σωτηρία δεν επιτυγχάνεται με την αποδοχή της θυσίας του Ιησού Χριστού για τις αμαρτίες μας και με την μεταστροφή της ζωής μας, αλλά με το να μυηθεί κάποιος στη μυστική γνώση. Για τους Γνωστικούς, η γνώση προέρχεται μέσα από τον εαυτό μας , και όχι από την προφητική αποκάλυψη που περιέχεται στις Γραφές - ωστόσο η Αγία Γραφή λέει το αντίθετο (Παροιμίες 3:5, Ιωάννης 17:17)! Για τους Γνωστικούς, αυτός ο υλικός κόσμος, ως δημιούργημα του κακού θεού, είναι κακός, το ανθρώπινο σώμα είναι κάτι το κακό - μία διεφθαρμένη φυλακή για την ψυχή - από το οποίο κάποιος πρέπει να ζητάει να δραπετεύσει. Ο γάμος, η σεξουαλική πράξη και η αναπαραγωγή θεωρούνταν επίσης ως κακά σχεδιασμένα από τον κακό δημιουργό-θεό. Η πραγματική ελπίδα, για τους Γνωστικούς, δεν είναι η ανάσταση στη μελλοντική βασιλεία του Θεού, αλλά η αναβίωση ενός φανταστικού παρελθόντος [της υποτιθέμενης προ-ύπαρξης στον ουρανό], ελεύθερου από τις αλυσίδες του υλικού κόσμου (το πνεύμα να ελευθερωθεί από την ύλη, το φως από το σκοτάδι) σε ένα άχρονο και ασώματο αιθέριο βασίλειο. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί οι ιδέες του Σίμωνα και των οπαδών του «αψηφούσαν ολόκληρο το Αποστολικό δόγμα και τη διδασκαλία του Ιησού» (Lacarriere, σ. 47). Οι Γνωστικοί στην κυριολεξία αναποδογύριζαν την Βίβλο!
Ο Γνωστικισμός είναι αντίθετος με τη Βίβλο, με τον Θεό, με το Νόμο, με τον Χριστό - ωστόσο οι οπαδοί του ισχυρίζονταν ότι ήταν οι αληθινοί Χριστιανοί! Ο Μαρκίων, ένας πολύ ευφυής άνθρωπος - και αρχικά μέλος της χριστιανικής εκκλησίας [ο πατέρας του ήταν επίσκοπος στη Σινώπη του Πόντου] - έγραψε και ταξίδεψε εκτενώς στη διάρκεια του 2ου αιώνα, προωθώντας παραπλανητικές Γνωστικές διδασκαλίες. Το κύριο έργο του, με τίτλο Αντίθεσις, περιέχει πολλές ιδέες που υπονομεύουν και αντιστρέφουν το νόημα της Αγίας Γραφής. Ο Μαρκίων έφτασε στο σημείο να φτιάξει τη δική του Βίβλο, με ορισμένα από τα βιβλία της Κ. Διαθήκης (και αυτά τροποποιημένα) που αισθανόταν ότι αποτελούσαν την αληθινή Αγία Γραφή! Είχε εξαλείψει ολόκληρη την Π. Διαθήκη επειδή την έβλεπε σαν το βιβλίο του Ιεχωβά «εναντίον της ανθρωπότητας» (Godwin σ. 85). Απέρριψε τρία από τα Ευαγγέλια (Ματθαίου, Μάρκου, και Ιωάννη) επειδή αισθανόταν ότι είχαν διαφθαρεί από Ιουδαϊκές επιρροές και βασίζονταν πάρα πολύ πάνω στην Παλαιά Διαθήκηž για τον ίδιο λόγο απέρριψε έξη από τις επιστολές του Παύλου. Ο Μαρκίων προφανώς αισθανόταν ότι ήταν καλύτερος κριτής των Γραφών από τους Αποστόλους και τον ίδιο τον Ιησού Χριστό!
ΔΙΕΣΤΡΑΜΜΕΝΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ
Μερικές από τις πιο επίμαχες διδασκαλίες των Γνωστικών αφορούσαν τον τρόπο ζωής που προωθούσαν. Ο γάμος και το αναπαραγωγικό σεξ χλευάζονταν ως δημιουργήματα του κακού θεού. Αυτό οδηγούσε σε δραστικές ακρότητες! Μερικοί δάσκαλοι, όπως ο Μαρκίων και ο Βαλεντίνος, ήταν υπέρμαχοι του ασκητισμού (άρνηση του εγώ). Απαγόρευαν τον γάμο και δίδασκαν ότι οι Γνωστικοί πρέπει να παραμένουν άγαμοι. Οι προσήλυτοι που ήταν ήδη παντρεμένοι διδάσκονταν να απέχουν από τη σεξουαλική σχέση για όλη τους τη ζωή (After Jesus, Reader's Digest, 1992, σ. 132). Και εφόσον κάποιοι Γνωστικοί δίδασκαν ότι ο Αδάμ δημιουργήθηκε χωρίς φύλο, η ιδεώδης κατάσταση που κάποιος θα έπρεπε να επιδιώκει ήταν ο ανδρογυνισμός - η κατάσταση εκείνη όπου η σεξουαλική ταυτότητα εξαλείφεται. Το Γνωστικό ψευδεπίγραφο Ευαγγέλιο του Θωμά αναφέρει, «όταν κάνετε το αρσενικό και το θηλυκό ένα, έτσι ώστε το αρσενικό να μην είναι αρσενικό και το θηλυκό να μην είναι θηλυκό ... τότε θα μπείτε στη βασιλεία» (Unearthing the Lost Words of Jesus, Dart and Riegert, 1998, σ. 54). Ο άγαμος ασκητισμός - η άρνηση της ανθρώπινης σεξουαλικότητας και η απέχθεια προς τον γάμο - ήταν ένας τρόπος για να επιτύχουν αυτό το ανδρόγυνο ιδεώδες και να γίνουν σαν τον υποτιθέμενο αληθινό Θεό.
Ωστόσο, άλλοι Γνωστικοί δάσκαλοι υποστήριζαν ακριβώς το αντίθετο από τη σεξουαλική αποχή! Ο Σίμων ο Μάγος φαίνεται ότι είχε απορρίψει τον γάμο αλλά προωθούσε τον ελεύθερο έρωτα! Οι Γνωστικοί θεωρούσαν ότι οι νόμοι δόθηκαν από έναν κακό δημιουργό-θεό ως περιορισμοί και αναστολές της ελευθερίας του ανθρώπου. Έτσι δίδασκαν ότι «η εξάσκηση του ελεύθερου έρωτα πρέπει να είναι το μέσο για την απαλλαγή από το σφιχτό κοινωνικό ένδυμα που είχε επίτηδες ραφτεί ώστε να περιορίζει τον απελευθερωτικό αυθορμητισμό του ... στις ασύδοτες σεξουαλικές σχέσεις υπάρχει η αληθινή επικοινωνία» (Lacarriere, σ. 51). Μερικές Γνωστικές αιρέσεις συμμετείχαν σε οργιαστικές τελετές απερίγραπτης διαστροφής. Η φιλοσοφία τους ήταν ότι για να αποβάλλουν το κακό από μέσα τους, πρέπει να το κάνουν πράξη μέχρις ότου εξαντληθεί! Κάτι τέτοιο βέβαια βρισκόταν σε πλήρη αντίθεση με τις βιβλικές προτροπές όπως «φεύγετε μακριά από την πορνεία» (Α' Κορινθ.6:18-20) και «απέχετε από κάθε μορφής ανηθικότητα» (Α' Θεσσαλ.5:22).
ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΡΡΟΕΣ
Κάποιος ίσως θα περίμενε ότι τέτοιες ακραίες απόψεις θα είχαν εξαφανιστεί από τη Χριστιανική κοινότητα, ιδιαίτερα αφότου ο Γνωστικισμός στιγματίστηκε ως αίρεση από την αρχαία Εκκλησία. Ωστόσο, παρά την έντονη αντίθεση από τους εκκλησιαστικούς ηγέτες, «αυτή η παράξενη αίρεση επρόκειτο να έχει μία μόνιμη επίδραση πάνω στον Χριστιανισμό» (After Jesus, σ. 131). Ο Γνωστικισμός ήταν η γέφυρα μέσω της οποίας κάποιες ειδωλολατρικές ασκητικές πρακτικές, όπως η αγαμία, πέρασαν στον Χριστιανισμό. Η Γνωστική αντίληψη ότι η πίστη χρειαζόταν να υποστηρίζεται από τη φιλοσοφία (Τhe Early Church, Chadwick, 1993, σ. 74) εμφανίζεται, για παράδειγμα, στο ότι πίστευαν πως η Βασιλεία του Θεού είναι μία εσωτερική πνευματική κατάσταση, αντί ενός συγκεκριμένου ιστορικού γεγονότος που θα πραγματοποιηθεί μελλοντικά πάνω στη γη - διαστρέβλωση των Γραφών, που μέχρι και σήμερα ακόμη επηρεάζει τις πεποιθήσεις πολλών Χριστιανών (συγκρ. Λουκάς 17:21, Πράξεις 1:6, Ματθαίος 19:28).
Η σοβαρότερη όμως πλάνη του Γνωστικισμού ήταν περί Θεού: δίδασκε ότι ο αληθινός Θεός είναι άγνωστος, ότι είναι αδύνατον να γίνει γνωστός, και ότι είναι «ασώματος», «απρόσωπος», και «ανώνυμος» (δεν έχει πνευματικό σώμα/μορφή/ προσωπικότητα, όνομα). Αυτό βρίσκεται σε άμεση αντίθεση με τον αληθινό προσωπικό Θεό, τον Ιεχωβά, ο οποίος αποκαλύφθηκε στους Δικαίους, Προφήτες, Αποστόλους, όπως φαίνεται μέσα στην Αγία Γραφή (Jones, σσ.168-169) όπως π.χ. δείχνουν τα εδάφια Έξοδος 33:17-23 και Αποκάλυψη 1:13-17, 4:1-3). Αυτές οι ιδέες σχετικά με τον Θεό, που προέρχονται από την Ελληνική φιλοσοφία, έχουν επηρεάσει Χριστιανούς πατέρες όπως τον Ωριγένη, τον Κλήμη, τον Γρηγόριο, τον Αυγουστίνο (πρώην Γνωστικός), τον Θωμά Ακινάτη κ.α. μέχρι τη σύγχρονη εποχή (Τhe Openness of God, Pinnock, 1994, κεφ. 2). Ο έσχατος σκοπός του Γνωστικισμού - να ελευθερωθεί ο άνθρωπος από τις «αλυσίδες» του υλικού κόσμου (το πνεύμα/φως από την ύλη/σκότος) και να επιστρέψει στις ουράνιες περιοχές του φωτός - έχει πολύ μεγάλη ομοιότητα με την πλατειά διαδεδομένη πεποίθηση σε πολλές χριστιανικές εκκλησίες ότι ο σκοπός της ζωής είναι ο άνθρωπος να πεθάνει και μετά να πάει στον «Ουρανό» για να ζήσει αιώνια εκεί ως αθάνατη ψυχή (ο ουράνιος οραματισμός των μυστικιστών). Αυτό διαφέρει ριζικά από τις βιβλικές υποσχέσεις ότι οι άγιοι θα συγκυβερνήσουν μαζί με τον Χριστό, όταν η Βασιλεία του Θεού έρθει πάνω στη γη (Δανιήλ 2:44, 7:27, Αποκάλυψη 5:10, 11:15-18).
Οι λόγιοι τώρα αναγνωρίζουν ότι όταν ο Μαρκίων αφαίρεσε ολόκληρα βιβλία από την Αγία Γραφή βασισμένος στη δική του αντίληψη και κρίση, χρησιμοποιούσε κριτικές μεθόδους παρόμοιες με τους πρώτους αμφισβητίες θεολόγους του 18ου και 19ου αιώνα (Johnson, σ. 46). Η προσπάθεια του Μαρκίωνα να αμφισβητήσει τη θεοπνευστία των Γραφών, με το να παραθέτει τις υποτιθέμενες αντιφάσεις μεταξύ Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, βρίσκει πρόθυμους οπαδούς σήμερα - ακόμα και μεταξύ εκείνων που ομολογούν ότι είναι πιστοί Χριστιανοί! Για τους Γνωστικούς, η Βιβλική προφητεία ήταν μύθος ή αλληγορία χωρίς κυριολεκτική ιστορική έννοια - μία άποψη που επίσης βρίσκει πολλούς υποστηρικτές στη σύγχρονη χριστιανική θεολογία (Chadwick, σ. 37).
ΜΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΖΩΠΥΡΩΣΗ!
Οι ομοιότητες μεταξύ των αρχαίων Γνωστικών ιδεών και της σύγχρονης Χριστιανικής θεολογίας δεν είναι τυχαίες. Σήμερα γινόμαστε μάρτυρες «μίας ενορχηστρωμένης προσπάθειας από μέρους των φιλελεύθερων Χριστιανικών κύκλων» να παρουσιαστούν τα Γνωστικά κείμενα «ως μία έγκυρη, εναλλακτική, ακόμα και ανώτερη, έκφραση του αρχαίου Χριστιανισμού» (Jones, σ. viii). Οι σύγχρονοι ριζοσπάστες λόγιοι προσπαθούν να αποκαταστήσουν τα Γνωστικά κείμενα και φτάνουν ακόμα και μέχρι του σημείου να προτείνουν ότι τέτοια κείμενα - ξεκάθαρα στιγματισμένα ως αιρετικά από τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού - θα πρέπει να προστεθούν στον κανόνα της Καινής Διαθήκης! Αλλά γιατί υπάρχει τέτοιο ενδιαφέρον για τον Γνωστικισμό από μέρους των φιλελεύθερων θεολόγων;
Ο λόγος είναι ότι απλώς οι ιδέες που προωθούνταν από τους Γνωστικούς στον πρώτο και δεύτερο αιώνα μ.Χ. είναι πολύ δημοφιλείς για τους σημερινούς ανθρώπους! Ο Γνωστικισμός ήταν η θεολογία της απελευθέρωσης - προωθώντας την απεριόριστη ανθρώπινη ελευθερία! Οι Γνωστικοί δάσκαλοι ήθελαν έναν «ενήλικα Χριστιανισμό» που θα ήταν «απελευθερωμένος» από τη μόνιμη αναφορά στη Γένεση και στις Μωσαϊκές εντολές. Ο σκοπός τους ήταν να «σπάσουν τα σχοινιά» που έδεναν την ανθρώπινη συμπεριφορά στην Αγία Γραφή. Μήπως αυτό σας ακούγεται ως κάτι γνώριμο; Για πολλούς Γνωστικούς, «η πλήρης ανυποταγή προβαλλόταν ως ο δρόμος για την απελευθέρωση» (Lacarriere, σ. 74). Η πρακτική του κοινοτικού σεξ που προσπαθεί να αποκτήσει τη θέση μίας πνευματικής έκστασης, η άρνηση της εργασίας, η επιθυμία να ζουν ως φιλόσοφοι-τυχοδιώκτες, ήταν κάτι που θα ταίριαζε εύκολα με τους χίπης της δεκαετίας του '60. Ο ροκ σταρ Τζων Λέννον είχε κάποτε δηλώσει, «μου φαίνεται ότι οι μόνοι αληθινοί Χριστιανοί ήταν οι Γνωστικοί» (Jones, σ. ix).
Αλλά αυτό δεν είναι όλο! Τα Γνωστικά κείμενα «χρησιμοποιούνται από τους φιλελεύθερους για να δικαιολογήσουν τη χειροτονία γυναικών, τον υποτιθέμενο 'θηλυκό χαρακτήρα' του Αγίου Πνεύματος, την ηθική δικαιολόγηση της έκτρωσης, τη φεμινιστική επανερμηνεία του πολιτισμού, και πολλά άλλα» (Jones, σ. 90). Αυτά τα κοινά ενδιαφέροντα αποκαλύπτουν γιατί ο λόγιος της Καινής Διαθήκης Peter Jones βεβαιώνει πως «ο Γνωστικισμός ήταν η νεώτερη έκφραση 'Χριστιανικού' φιλελευθερισμού» και ότι «οι σύγχρονοι φιλελεύθεροι θεολόγοι μιμούνται τους χαμένους στο παρελθόν εξαδέλφους τους, τους Γνωστικούς» (σ. 64).
Πολλοί που ομολογούν Χριστιανοί δεν φαίνεται να συνειδητοποιούν ότι οι προοδευτικές τους ιδέες έχουν τη ρίζα τους σε αυτήν την αρχαία πλάνη!
Η σύγχρονη επιστροφή του Γνωστικισμού - ενός συστήματος πεποιθήσεων που απορρίπτει και τον Δημιουργό και τους νόμους Του - δεν είναι απλή σύμπτωση. Στην πραγματικότητα είναι κάτι που έχει προφητευθεί! Η Αγία Γραφή προειδοποιεί ότι το τέλος των αιώνων θα χαρακτηρίζεται από ανομία [έλλειψη νόμου θεϊκού] (Ματθ.24:11-12) και ότι αυτό θα σχετίζεται με μία κίνηση που ήδη «είχε τεθεί σε ενέργεια» τις μέρες των Αποστόλων (Β' Θεσσαλ.2:7-8). Οι αρχαίοι Γνωστικοί ήταν οι κύριοι ανταγωνιστές των Αποστόλων και, όπως και οι φιλελεύθεροι σήμερα, κήρυτταν ένα πολύ απατηλό μήνυμα. Γι' αυτό ήταν που ο Παύλος προειδοποίησε τους Γαλάτες να μην πιστέψουν ένα διαφορετικό ευαγγέλιο (Γαλ.1:6-9), και δίδαξε τον Τιμόθεο να «φυλάσσει αυτά που του εμπιστεύθηκαν, αποφεύγοντας τις βέβηλες ματαιολογίες και τις αντιλογίες της ψευδώς αποκαλούμενης γνώσης» (Α' Τιμοθ.6:20).
Οι Γνωστικές ιδέες είναι προϊόν πολύ ευφυών αλλά και πολύ παραπλανημένων διανοιών. Ο Γνωστικισμός - αρχαίος και σύγχρονος - είναι μία επικίνδυνη εξαπάτηση. Τα κοινωνικά κινήματα που είναι οικοδομημένα πάνω σε αυτές τις διεστραμμένες ιδέες θα οδηγήσουν σε καταστροφή. Οι κοινωνίες που απορρίπτουν τις ηθικές αξίες και οδηγίες χάριν της απελευθέρωσης των ανθρώπινων επιθυμιών κατευθύνονται για πολλούς μπελάδες! Ο Θεός της Βίβλου προειδοποιεί: «Επειδή απορρίψατε τη γνώση μου, και εγώ σας απέρριψα ... Επειδή ξεχάσατε το νόμο του Θεού σας, κι' εγώ θα ξεχάσω τα παιδιά σας» (Ωσηέ 4:6). Η αναζωπύρωση και ο εναγκαλισμός των Γνωστικών ιδεών από φιλελεύθερους θεολόγους και κληρικούς που ομολογούν ότι είναι Χριστιανοί είναι μία περίπτωση που η ιστορία επαναλαμβάνει τον εαυτό της. Το να μένουμε σε άγνοια του παρελθόντος είναι ισοδύναμο με το να κινδυνεύουμε να πλανηθούμε από ένα διαφορετικό ευαγγέλιο. Ας μην εξαπατηθούμε! Ας ανοίξουμε τα μάτια μας στη δημιουργία του Ουράνιου Πατέρα μας και ας πιστέψουμε τον αληθινό Του Λόγο, των Προφητών, των Αποστόλων και του Κυρίου μας Ιησού Χριστού!
ΠΟΙΟΙ ΗΤΑΝ ΟΙ ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ;
Ο Γνωστικισμός «αναπτύχθηκε στους ίδιους τόπους με τον νεογέννητο Χριστιανισμό και τον Ιουδαϊσμό: Παλαιστίνη, Συρία, Σαμάρεια και Ανατολία [Μ. Ασία]» (Οι Γνωστικοί, Lacarriere, 1989, σ. 43). Οι Γνωστικοί δάσκαλοι ισχυρίζονταν ότι είχαν μυστική γνώση σχετικά με τη δημιουργία του κόσμου και τον σκοπό της ζωής και ανταγωνίζονταν τους Αποστόλους προσπαθώντας να πείσουν την εκκλησία για την ανωτερότητα των διδασκαλιών τους. Ο Άγγλος ιστορικός Paul Johnson περιγράφει τον Γνωστικισμό ως «ένα πνευματικό παράσιτο που χρησιμοποιούσε άλλες θρησκείες ως όχημα ... Οι Γνωστικές ομάδες αρπάζονταν από τον χιτώνα του Χριστιανισμού, αλλά είχαν την τάση να τον αποκόψουν από την ιστορική του πηγή» (A History of Christianity, 1976, σ. 45).
Η Γνωστική διδασκαλία αποτελούσε ιδιαίτερη απειλή για τον Χριστιανισμό γιατί δημιουργούσε «την ψευδαίσθηση ότι ήταν Χριστιανικό δόγμα» με το να χρησιμοποιεί τις Εβραϊκές Γραφές [Π. Διαθήκη] και τις διδασκαλίες του Ιησού, ενώ ουσιαστικά διαστρέβλωνε και παραποιούσε εντελώς το αρχικό τους νόημα (Lacarriere, σ. 44). Πολλοί Γνωστικοί επίσης ισχυρίζονταν ότι ήταν Χριστιανοί. Ο ιστορικός Paul Johnson γράφει ότι «ο Απόστολος Παύλος αγωνίστηκε σκληρά εναντίον του Γνωστικισμού, αναγνωρίζοντας ότι μπορούσε να καταφάει τον Χριστιανισμό και να τον καταστρέψει» (σ. 45)ž επίσης σχολιάζει ότι «οι πιο επικίνδυνοι Γνωστικοί ήταν εκείνοι που είχαν, διανοητικά, χαράξει το δρόμο τους μέσα στον Χριστιανισμό, και μετά παρήγαγαν μία διαφοροποίηση η οποία τον κατέστρεφε».
Ένας από τους αρχαιότερους Γνωστικούς δασκάλους ήταν ο Σίμων ο Μάγος. Πιστεύεται ότι ήταν αυτός που αναφέρεται στις Πράξεις (κεφ. 8), ότι ήταν ο μάγος που είχε παραπλανήσει τον λαό της Σαμάρειας. Ο Σίμων είχε ελκυστεί από τα θαύματα που έκανε ο Φίλιππος. Αν και ο Σίμων ισχυριζόταν ότι είχε γίνει Χριστιανός μετά από την επιφανειακή του μεταστροφή, ο Πέτρος και ο Ιωάννης τον απέρριψαν για την πικρία και αδικία που είχε μέσα του (8:23). Αν και ο Σίμων συνέχισε να ακολουθεί τους Αποστόλους (8:13), αργότερα αυτός και οι μαθητές του (Βαλεντίνος, Βασιλείδης, και Μαρκίων) προώθησαν ένα μήνυμα που ήταν «υπονομευτικό και ριζικά αντίθετο με εκείνο της Αποστολικής διδασκαλίας» (Lacarriere, σ. 46).
ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ
Η ριζοσπαστική και υπονομευτική φύση του Γνωστικισμού μπορεί να γίνει καλύτερα κατανοητή αν την αντιπαραβάλλουμε με τις διδασκαλίες της Αγίας Γραφής. Η Βίβλος αποκαλύπτει ότι ο παντοδύναμος Θεός δημιούργησε τη γη και όλο το σύμπαν (Γένεση 1:1). Αυτή η μεγαλειώδης δημιουργία παρήχθη σύμφωνα με ένα καλά προμελετημένο σχέδιο (Ψαλμός 139:14, Παροιμίες 8:22-31, Ιώβ 38). Κάθε τι που έκανε ο Θεός ήταν πολύ καλό (Γένεση 1:10, 18, 21). Ο Θεός δημιούργησε τα ανθρώπινα όντα σύμφωνα με την εικόνα Του (Γένεση 1:27). Το αρσενικό και το θηλυκό δημιουργήθηκαν ως ξεχωριστά φύλα για τον σκοπό του γάμου και της αναπαραγωγής μέσα σε ένα οικογενειακό πλαίσιο (Γένεση 1:28, 2:22-25). Ο Σατανάς, με τη μορφή φιδιού (Ιεζεκιήλ 28:13), εξαπάτησε τα πρώτα ανθρώπινα όντα εισηγούμενος ότι ο Θεός ήταν ψεύτης και ότι παρακρατούσε από αυτά πολύτιμες πληροφορίες που θα τα έκαναν θεούς (Γένεση 3). Ο Αδάμ και η Εύα εκδιώχτηκαν από τον παράδεισο εξαιτίας της ανυπακοής τους, ο Ιησούς Χριστός πέθανε για τις αμαρτίες του ανθρώπινου γένους, κάνοντας δυνατή τη συμφιλίωση με τον Θεό, τη λήψη Αγίου Πνεύματος, και την αιώνια ζωή και συμμετοχή στη μελλοντική βασιλεία του Θεού (Ιωάννης 3:16-17, Πράξεις 2:38, Μάρκος 1:14-15).
Η διδασκαλία των Γνωστικών αντιστρέφει εντελώς κάθε σημείο αυτών των βιβλικών αληθειών! Οι Γνωστικοί δίδασκαν ότι ο αληθινός Θεός είναι άγνωστος (δεν είναι δυνατόν να γνωριστεί) και ακατανόητος. Αυτός ο κόσμος είναι ένα «τεράστιο λάθος, δημιουργημένο από έναν ανόητο και διεστραμμένο δημιουργό-θεό» (Mystery Religions in the Ancient World, Godwin, 1981, σ. 84). Οι άνθρωποι είναι απλώς «τμήματα του σύμπαντος ... πεσμένοι από έναν χαμένο ουρανό» (Lacarriere, σσ.16,19). Αυτός ο κακός, ακατάλληλος θεός είχε αυτογεννηθεί από την Σοφία (θεά της σοφίας) και μετά παραπλάνησε την Εύα, η οποία γέννησε τον Κάιν και τον Άβελ. Το φίδι, σύμφωνα με τους Γνωστικούς, ήταν στην πραγματικότητα σταλμένο από τον αληθινό θεό για να διδάξει σοφία στον Αδάμ και στην Εύα, και αντίθετα ο κακός δημιουργός-θεός, ήταν ο Ιεχωβά των Εβραϊκών Γραφών, και είχε παραπλανήσει τους ανθρώπους ώστε να τον λατρεύσουν ως τον αληθινό θεό. Η Π. Διαθήκη απορριπτόταν ως «ιστορία τυραννίας» (Lacarriere, σ. 85). Οι ασεβείς χαρακτήρες της Βίβλου (Κάιν, Ησαύ, Σοδομίτες, κλπ) θεωρούνταν ήρωες που μάχονταν αυτόν τον κακό θεό!
Σύμφωνα με την Γνωστική πίστη, η σωτηρία δεν επιτυγχάνεται με την αποδοχή της θυσίας του Ιησού Χριστού για τις αμαρτίες μας και με την μεταστροφή της ζωής μας, αλλά με το να μυηθεί κάποιος στη μυστική γνώση. Για τους Γνωστικούς, η γνώση προέρχεται μέσα από τον εαυτό μας , και όχι από την προφητική αποκάλυψη που περιέχεται στις Γραφές - ωστόσο η Αγία Γραφή λέει το αντίθετο (Παροιμίες 3:5, Ιωάννης 17:17)! Για τους Γνωστικούς, αυτός ο υλικός κόσμος, ως δημιούργημα του κακού θεού, είναι κακός, το ανθρώπινο σώμα είναι κάτι το κακό - μία διεφθαρμένη φυλακή για την ψυχή - από το οποίο κάποιος πρέπει να ζητάει να δραπετεύσει. Ο γάμος, η σεξουαλική πράξη και η αναπαραγωγή θεωρούνταν επίσης ως κακά σχεδιασμένα από τον κακό δημιουργό-θεό. Η πραγματική ελπίδα, για τους Γνωστικούς, δεν είναι η ανάσταση στη μελλοντική βασιλεία του Θεού, αλλά η αναβίωση ενός φανταστικού παρελθόντος [της υποτιθέμενης προ-ύπαρξης στον ουρανό], ελεύθερου από τις αλυσίδες του υλικού κόσμου (το πνεύμα να ελευθερωθεί από την ύλη, το φως από το σκοτάδι) σε ένα άχρονο και ασώματο αιθέριο βασίλειο. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί οι ιδέες του Σίμωνα και των οπαδών του «αψηφούσαν ολόκληρο το Αποστολικό δόγμα και τη διδασκαλία του Ιησού» (Lacarriere, σ. 47). Οι Γνωστικοί στην κυριολεξία αναποδογύριζαν την Βίβλο!
Ο Γνωστικισμός είναι αντίθετος με τη Βίβλο, με τον Θεό, με το Νόμο, με τον Χριστό - ωστόσο οι οπαδοί του ισχυρίζονταν ότι ήταν οι αληθινοί Χριστιανοί! Ο Μαρκίων, ένας πολύ ευφυής άνθρωπος - και αρχικά μέλος της χριστιανικής εκκλησίας [ο πατέρας του ήταν επίσκοπος στη Σινώπη του Πόντου] - έγραψε και ταξίδεψε εκτενώς στη διάρκεια του 2ου αιώνα, προωθώντας παραπλανητικές Γνωστικές διδασκαλίες. Το κύριο έργο του, με τίτλο Αντίθεσις, περιέχει πολλές ιδέες που υπονομεύουν και αντιστρέφουν το νόημα της Αγίας Γραφής. Ο Μαρκίων έφτασε στο σημείο να φτιάξει τη δική του Βίβλο, με ορισμένα από τα βιβλία της Κ. Διαθήκης (και αυτά τροποποιημένα) που αισθανόταν ότι αποτελούσαν την αληθινή Αγία Γραφή! Είχε εξαλείψει ολόκληρη την Π. Διαθήκη επειδή την έβλεπε σαν το βιβλίο του Ιεχωβά «εναντίον της ανθρωπότητας» (Godwin σ. 85). Απέρριψε τρία από τα Ευαγγέλια (Ματθαίου, Μάρκου, και Ιωάννη) επειδή αισθανόταν ότι είχαν διαφθαρεί από Ιουδαϊκές επιρροές και βασίζονταν πάρα πολύ πάνω στην Παλαιά Διαθήκηž για τον ίδιο λόγο απέρριψε έξη από τις επιστολές του Παύλου. Ο Μαρκίων προφανώς αισθανόταν ότι ήταν καλύτερος κριτής των Γραφών από τους Αποστόλους και τον ίδιο τον Ιησού Χριστό!
ΔΙΕΣΤΡΑΜΜΕΝΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ
Μερικές από τις πιο επίμαχες διδασκαλίες των Γνωστικών αφορούσαν τον τρόπο ζωής που προωθούσαν. Ο γάμος και το αναπαραγωγικό σεξ χλευάζονταν ως δημιουργήματα του κακού θεού. Αυτό οδηγούσε σε δραστικές ακρότητες! Μερικοί δάσκαλοι, όπως ο Μαρκίων και ο Βαλεντίνος, ήταν υπέρμαχοι του ασκητισμού (άρνηση του εγώ). Απαγόρευαν τον γάμο και δίδασκαν ότι οι Γνωστικοί πρέπει να παραμένουν άγαμοι. Οι προσήλυτοι που ήταν ήδη παντρεμένοι διδάσκονταν να απέχουν από τη σεξουαλική σχέση για όλη τους τη ζωή (After Jesus, Reader's Digest, 1992, σ. 132). Και εφόσον κάποιοι Γνωστικοί δίδασκαν ότι ο Αδάμ δημιουργήθηκε χωρίς φύλο, η ιδεώδης κατάσταση που κάποιος θα έπρεπε να επιδιώκει ήταν ο ανδρογυνισμός - η κατάσταση εκείνη όπου η σεξουαλική ταυτότητα εξαλείφεται. Το Γνωστικό ψευδεπίγραφο Ευαγγέλιο του Θωμά αναφέρει, «όταν κάνετε το αρσενικό και το θηλυκό ένα, έτσι ώστε το αρσενικό να μην είναι αρσενικό και το θηλυκό να μην είναι θηλυκό ... τότε θα μπείτε στη βασιλεία» (Unearthing the Lost Words of Jesus, Dart and Riegert, 1998, σ. 54). Ο άγαμος ασκητισμός - η άρνηση της ανθρώπινης σεξουαλικότητας και η απέχθεια προς τον γάμο - ήταν ένας τρόπος για να επιτύχουν αυτό το ανδρόγυνο ιδεώδες και να γίνουν σαν τον υποτιθέμενο αληθινό Θεό.
Ωστόσο, άλλοι Γνωστικοί δάσκαλοι υποστήριζαν ακριβώς το αντίθετο από τη σεξουαλική αποχή! Ο Σίμων ο Μάγος φαίνεται ότι είχε απορρίψει τον γάμο αλλά προωθούσε τον ελεύθερο έρωτα! Οι Γνωστικοί θεωρούσαν ότι οι νόμοι δόθηκαν από έναν κακό δημιουργό-θεό ως περιορισμοί και αναστολές της ελευθερίας του ανθρώπου. Έτσι δίδασκαν ότι «η εξάσκηση του ελεύθερου έρωτα πρέπει να είναι το μέσο για την απαλλαγή από το σφιχτό κοινωνικό ένδυμα που είχε επίτηδες ραφτεί ώστε να περιορίζει τον απελευθερωτικό αυθορμητισμό του ... στις ασύδοτες σεξουαλικές σχέσεις υπάρχει η αληθινή επικοινωνία» (Lacarriere, σ. 51). Μερικές Γνωστικές αιρέσεις συμμετείχαν σε οργιαστικές τελετές απερίγραπτης διαστροφής. Η φιλοσοφία τους ήταν ότι για να αποβάλλουν το κακό από μέσα τους, πρέπει να το κάνουν πράξη μέχρις ότου εξαντληθεί! Κάτι τέτοιο βέβαια βρισκόταν σε πλήρη αντίθεση με τις βιβλικές προτροπές όπως «φεύγετε μακριά από την πορνεία» (Α' Κορινθ.6:18-20) και «απέχετε από κάθε μορφής ανηθικότητα» (Α' Θεσσαλ.5:22).
ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΡΡΟΕΣ
Κάποιος ίσως θα περίμενε ότι τέτοιες ακραίες απόψεις θα είχαν εξαφανιστεί από τη Χριστιανική κοινότητα, ιδιαίτερα αφότου ο Γνωστικισμός στιγματίστηκε ως αίρεση από την αρχαία Εκκλησία. Ωστόσο, παρά την έντονη αντίθεση από τους εκκλησιαστικούς ηγέτες, «αυτή η παράξενη αίρεση επρόκειτο να έχει μία μόνιμη επίδραση πάνω στον Χριστιανισμό» (After Jesus, σ. 131). Ο Γνωστικισμός ήταν η γέφυρα μέσω της οποίας κάποιες ειδωλολατρικές ασκητικές πρακτικές, όπως η αγαμία, πέρασαν στον Χριστιανισμό. Η Γνωστική αντίληψη ότι η πίστη χρειαζόταν να υποστηρίζεται από τη φιλοσοφία (Τhe Early Church, Chadwick, 1993, σ. 74) εμφανίζεται, για παράδειγμα, στο ότι πίστευαν πως η Βασιλεία του Θεού είναι μία εσωτερική πνευματική κατάσταση, αντί ενός συγκεκριμένου ιστορικού γεγονότος που θα πραγματοποιηθεί μελλοντικά πάνω στη γη - διαστρέβλωση των Γραφών, που μέχρι και σήμερα ακόμη επηρεάζει τις πεποιθήσεις πολλών Χριστιανών (συγκρ. Λουκάς 17:21, Πράξεις 1:6, Ματθαίος 19:28).
Η σοβαρότερη όμως πλάνη του Γνωστικισμού ήταν περί Θεού: δίδασκε ότι ο αληθινός Θεός είναι άγνωστος, ότι είναι αδύνατον να γίνει γνωστός, και ότι είναι «ασώματος», «απρόσωπος», και «ανώνυμος» (δεν έχει πνευματικό σώμα/μορφή/ προσωπικότητα, όνομα). Αυτό βρίσκεται σε άμεση αντίθεση με τον αληθινό προσωπικό Θεό, τον Ιεχωβά, ο οποίος αποκαλύφθηκε στους Δικαίους, Προφήτες, Αποστόλους, όπως φαίνεται μέσα στην Αγία Γραφή (Jones, σσ.168-169) όπως π.χ. δείχνουν τα εδάφια Έξοδος 33:17-23 και Αποκάλυψη 1:13-17, 4:1-3). Αυτές οι ιδέες σχετικά με τον Θεό, που προέρχονται από την Ελληνική φιλοσοφία, έχουν επηρεάσει Χριστιανούς πατέρες όπως τον Ωριγένη, τον Κλήμη, τον Γρηγόριο, τον Αυγουστίνο (πρώην Γνωστικός), τον Θωμά Ακινάτη κ.α. μέχρι τη σύγχρονη εποχή (Τhe Openness of God, Pinnock, 1994, κεφ. 2). Ο έσχατος σκοπός του Γνωστικισμού - να ελευθερωθεί ο άνθρωπος από τις «αλυσίδες» του υλικού κόσμου (το πνεύμα/φως από την ύλη/σκότος) και να επιστρέψει στις ουράνιες περιοχές του φωτός - έχει πολύ μεγάλη ομοιότητα με την πλατειά διαδεδομένη πεποίθηση σε πολλές χριστιανικές εκκλησίες ότι ο σκοπός της ζωής είναι ο άνθρωπος να πεθάνει και μετά να πάει στον «Ουρανό» για να ζήσει αιώνια εκεί ως αθάνατη ψυχή (ο ουράνιος οραματισμός των μυστικιστών). Αυτό διαφέρει ριζικά από τις βιβλικές υποσχέσεις ότι οι άγιοι θα συγκυβερνήσουν μαζί με τον Χριστό, όταν η Βασιλεία του Θεού έρθει πάνω στη γη (Δανιήλ 2:44, 7:27, Αποκάλυψη 5:10, 11:15-18).
Οι λόγιοι τώρα αναγνωρίζουν ότι όταν ο Μαρκίων αφαίρεσε ολόκληρα βιβλία από την Αγία Γραφή βασισμένος στη δική του αντίληψη και κρίση, χρησιμοποιούσε κριτικές μεθόδους παρόμοιες με τους πρώτους αμφισβητίες θεολόγους του 18ου και 19ου αιώνα (Johnson, σ. 46). Η προσπάθεια του Μαρκίωνα να αμφισβητήσει τη θεοπνευστία των Γραφών, με το να παραθέτει τις υποτιθέμενες αντιφάσεις μεταξύ Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, βρίσκει πρόθυμους οπαδούς σήμερα - ακόμα και μεταξύ εκείνων που ομολογούν ότι είναι πιστοί Χριστιανοί! Για τους Γνωστικούς, η Βιβλική προφητεία ήταν μύθος ή αλληγορία χωρίς κυριολεκτική ιστορική έννοια - μία άποψη που επίσης βρίσκει πολλούς υποστηρικτές στη σύγχρονη χριστιανική θεολογία (Chadwick, σ. 37).
ΜΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΖΩΠΥΡΩΣΗ!
Οι ομοιότητες μεταξύ των αρχαίων Γνωστικών ιδεών και της σύγχρονης Χριστιανικής θεολογίας δεν είναι τυχαίες. Σήμερα γινόμαστε μάρτυρες «μίας ενορχηστρωμένης προσπάθειας από μέρους των φιλελεύθερων Χριστιανικών κύκλων» να παρουσιαστούν τα Γνωστικά κείμενα «ως μία έγκυρη, εναλλακτική, ακόμα και ανώτερη, έκφραση του αρχαίου Χριστιανισμού» (Jones, σ. viii). Οι σύγχρονοι ριζοσπάστες λόγιοι προσπαθούν να αποκαταστήσουν τα Γνωστικά κείμενα και φτάνουν ακόμα και μέχρι του σημείου να προτείνουν ότι τέτοια κείμενα - ξεκάθαρα στιγματισμένα ως αιρετικά από τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού - θα πρέπει να προστεθούν στον κανόνα της Καινής Διαθήκης! Αλλά γιατί υπάρχει τέτοιο ενδιαφέρον για τον Γνωστικισμό από μέρους των φιλελεύθερων θεολόγων;
Ο λόγος είναι ότι απλώς οι ιδέες που προωθούνταν από τους Γνωστικούς στον πρώτο και δεύτερο αιώνα μ.Χ. είναι πολύ δημοφιλείς για τους σημερινούς ανθρώπους! Ο Γνωστικισμός ήταν η θεολογία της απελευθέρωσης - προωθώντας την απεριόριστη ανθρώπινη ελευθερία! Οι Γνωστικοί δάσκαλοι ήθελαν έναν «ενήλικα Χριστιανισμό» που θα ήταν «απελευθερωμένος» από τη μόνιμη αναφορά στη Γένεση και στις Μωσαϊκές εντολές. Ο σκοπός τους ήταν να «σπάσουν τα σχοινιά» που έδεναν την ανθρώπινη συμπεριφορά στην Αγία Γραφή. Μήπως αυτό σας ακούγεται ως κάτι γνώριμο; Για πολλούς Γνωστικούς, «η πλήρης ανυποταγή προβαλλόταν ως ο δρόμος για την απελευθέρωση» (Lacarriere, σ. 74). Η πρακτική του κοινοτικού σεξ που προσπαθεί να αποκτήσει τη θέση μίας πνευματικής έκστασης, η άρνηση της εργασίας, η επιθυμία να ζουν ως φιλόσοφοι-τυχοδιώκτες, ήταν κάτι που θα ταίριαζε εύκολα με τους χίπης της δεκαετίας του '60. Ο ροκ σταρ Τζων Λέννον είχε κάποτε δηλώσει, «μου φαίνεται ότι οι μόνοι αληθινοί Χριστιανοί ήταν οι Γνωστικοί» (Jones, σ. ix).
Αλλά αυτό δεν είναι όλο! Τα Γνωστικά κείμενα «χρησιμοποιούνται από τους φιλελεύθερους για να δικαιολογήσουν τη χειροτονία γυναικών, τον υποτιθέμενο 'θηλυκό χαρακτήρα' του Αγίου Πνεύματος, την ηθική δικαιολόγηση της έκτρωσης, τη φεμινιστική επανερμηνεία του πολιτισμού, και πολλά άλλα» (Jones, σ. 90). Αυτά τα κοινά ενδιαφέροντα αποκαλύπτουν γιατί ο λόγιος της Καινής Διαθήκης Peter Jones βεβαιώνει πως «ο Γνωστικισμός ήταν η νεώτερη έκφραση 'Χριστιανικού' φιλελευθερισμού» και ότι «οι σύγχρονοι φιλελεύθεροι θεολόγοι μιμούνται τους χαμένους στο παρελθόν εξαδέλφους τους, τους Γνωστικούς» (σ. 64).
Πολλοί που ομολογούν Χριστιανοί δεν φαίνεται να συνειδητοποιούν ότι οι προοδευτικές τους ιδέες έχουν τη ρίζα τους σε αυτήν την αρχαία πλάνη!
Η σύγχρονη επιστροφή του Γνωστικισμού - ενός συστήματος πεποιθήσεων που απορρίπτει και τον Δημιουργό και τους νόμους Του - δεν είναι απλή σύμπτωση. Στην πραγματικότητα είναι κάτι που έχει προφητευθεί! Η Αγία Γραφή προειδοποιεί ότι το τέλος των αιώνων θα χαρακτηρίζεται από ανομία [έλλειψη νόμου θεϊκού] (Ματθ.24:11-12) και ότι αυτό θα σχετίζεται με μία κίνηση που ήδη «είχε τεθεί σε ενέργεια» τις μέρες των Αποστόλων (Β' Θεσσαλ.2:7-8). Οι αρχαίοι Γνωστικοί ήταν οι κύριοι ανταγωνιστές των Αποστόλων και, όπως και οι φιλελεύθεροι σήμερα, κήρυτταν ένα πολύ απατηλό μήνυμα. Γι' αυτό ήταν που ο Παύλος προειδοποίησε τους Γαλάτες να μην πιστέψουν ένα διαφορετικό ευαγγέλιο (Γαλ.1:6-9), και δίδαξε τον Τιμόθεο να «φυλάσσει αυτά που του εμπιστεύθηκαν, αποφεύγοντας τις βέβηλες ματαιολογίες και τις αντιλογίες της ψευδώς αποκαλούμενης γνώσης» (Α' Τιμοθ.6:20).
Οι Γνωστικές ιδέες είναι προϊόν πολύ ευφυών αλλά και πολύ παραπλανημένων διανοιών. Ο Γνωστικισμός - αρχαίος και σύγχρονος - είναι μία επικίνδυνη εξαπάτηση. Τα κοινωνικά κινήματα που είναι οικοδομημένα πάνω σε αυτές τις διεστραμμένες ιδέες θα οδηγήσουν σε καταστροφή. Οι κοινωνίες που απορρίπτουν τις ηθικές αξίες και οδηγίες χάριν της απελευθέρωσης των ανθρώπινων επιθυμιών κατευθύνονται για πολλούς μπελάδες! Ο Θεός της Βίβλου προειδοποιεί: «Επειδή απορρίψατε τη γνώση μου, και εγώ σας απέρριψα ... Επειδή ξεχάσατε το νόμο του Θεού σας, κι' εγώ θα ξεχάσω τα παιδιά σας» (Ωσηέ 4:6). Η αναζωπύρωση και ο εναγκαλισμός των Γνωστικών ιδεών από φιλελεύθερους θεολόγους και κληρικούς που ομολογούν ότι είναι Χριστιανοί είναι μία περίπτωση που η ιστορία επαναλαμβάνει τον εαυτό της. Το να μένουμε σε άγνοια του παρελθόντος είναι ισοδύναμο με το να κινδυνεύουμε να πλανηθούμε από ένα διαφορετικό ευαγγέλιο. Ας μην εξαπατηθούμε! Ας ανοίξουμε τα μάτια μας στη δημιουργία του Ουράνιου Πατέρα μας και ας πιστέψουμε τον αληθινό Του Λόγο, των Προφητών, των Αποστόλων και του Κυρίου μας Ιησού Χριστού!
Douglas S. Winnail
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου